Ποσοτική χαλάρωση και στην ευρωζώνη

Η δήλωση του Mario Draghi, ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) θα χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα που διαθέτει για να καταπολεμήσει τον αποπληθωρισμό, ερμηνεύεται από τους αναλυτές ως ένδειξη ότι η ΕΚΤ θα ξεκινήσει ένα πρόγραμμα «ποσοτικής χαλάρωσης» (quantitative easing).  Γι’ αυτό το λόγο το ευρώ έχασε έδαφος έναντι του ευρώ και οι τιμές των μετοχών και των ομολόγων ανεβαίνουν.  Η ποσοτική χαλάρωση είναι ένα εργαλείο νομισματικής πολιτικής που αυξάνει τη ρευστότητα στις τράπεζες και προσφέρουν τη δυνατότητα δανεισμού από τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, με απώτερο στόχο την αύξηση της κατανάλωσης και των επενδύσεων.  Ποσοτική χαλάρωση στην ευρωζώνη σημαίνει ότι η ΕΚΤ θα τυπώνει φρέσκο χρήμα και θα αγοράζει μακροπρόθεσμα κρατικά ομόλογα των κρατών μελών για να πετύχει δύο σημαντικούς στόχους.  Πρώτον, οι αγορές ομολόγων από την ΕΚΤ ανεβάζει τις τιμές των ομολόγων και πιέζει τις αποδόσεις τους.  Η μείωση των αποδόσεων των ομολόγων ισοδυναμεί με μείωση του κόστος δανεισμού με αποτέλεσμα οι χώρες που επηρεάζονται να μπορούν να δανειστούν φρέσκα κεφάλαια από τις διεθνείς αγορές τόσο για την αναχρηματοδότηση του υφιστάμενου χρέους τους αλλά και για την άντληση φρέσκων κεφαλαίων για σκοπούς ανάπτυξης.  Επιπλέον, η μείωση στις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων μεταφράζεται ως μείωση των επιτοκίων γενικά στις τράπεζες.  Αυτό θα δώσει ανάσα στους υφιστάμενους δανειολήπτες αλλά θα προσφέρει τη δυνατότητα επιπρόσθετου δανεισμού για σκοπούς κατανάλωσης και επενδύσεων δημιουργώντας ανάπτυξη στην οικονομία.  Ο δεύτερος και πιο σημαντικός στόχος της ποσοτικής χαλάρωσης είναι να αναχαιτίσει την αποπληθωρισμό, δηλαδή τη μείωση των τιμών, και να ανεβάσει τον πληθωρισμό μέχρι και το 2%, που είναι και ο πρωταρχικός στόχος της ΕΚΤ.  Πολλοί θα διερωτούνται, γιατί να θέλουμε αύξηση των τιμών και όχι μείωση;  Διότι η μείωση των τιμών προκαλεί μείωση της κατανάλωσης και της παραγωγής, μειώνει το ρυθμό ανάπτυξης και αυξάνει την ανεργία.  Όταν οι τιμές μειώνονται οι καταναλωτές δεν αγοράζουν (εκτός από βασικά προϊόντα) αναμένοντας τις χαμηλότερες τιμές.  Αυτό συμβαίνει σήμερα στην Κύπρο με τα ακίνητα.  Μια μικρή αύξηση στις τιμές, της τάξης του 1% με 2%, λόγω ζήτησης, είναι επιθυμητή διότι προσφέρει κίνητρα στους παραγωγούς να αυξήσουν την παραγωγή για να ικανοποιήσουν τη αυξημένη ζήτηση, με το αζημίωτο φυσικά.  Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ποσοτική χαλάρωση δεν σημαίνει ανεξέλεγκτη εκτύπωση χρήματος.  Απλά, ένα κρατικό ομόλογο που λήγει σε έξι χρόνια από σήμερα, αγοράζεται από την ΕΚΤ, η οποία θα τυπώσει φρέσκο χρήμα και θα προσφέρει μετρητά στον κάτοχο του ομολόγου, τα οποία θα κυκλοφορήσουν στην οικονομία, μέσω του τραπεζικού συστήματος.  Όταν το ομόλογο λήξει σε έξι χρόνια, η κυβέρνηση θα πληρώσει την ΕΚΤ η οποία θα «καταστρέψει» τα χρήματα που θα πάρει εξουδετερώνοντας την αύξηση της ρευστότητας από την εκτύπωση χρήματος έξι χρόνια πριν.  Δηλαδή, μακροπρόθεσμα η επίδραση της ποσοτικής χαλάρωσης στην συνολική προσφορά χρήματος είναι μηδενική.