ΕΜΒΟΛΙΟ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΤΡΑΧΗΛΟΥ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ

(Ένα δώρο της ιατρικής επιστήμης για τις γυναίκες του 21ου  αιώνα,
του Δρ. Γαβριήλ Καλακουτή, Γυναικολόγου, Αρεταίειου Νοσοκομείου, Λευκωσίας)

Ο καρκίνος του Τραχήλου της Μήτρας είναι ο δεύτερος σε συχνότητα καρκίνος στις γυναίκες σε παγκόσμιο επίπεδο, όπου κάθε δύο λεπτά μία γυναίκα πεθαίνει εξ αιτίας του.  Στην Ευρώπη θα προσβάλει περίπου 60 χιλιάδες ετησίως  από τις οποίες οι 30 χιλιάδες θα πεθάνουν από αυτό(1) 

Στην Κύπρο, από πρώτο στη συχνότητα πριν 20 χρόνια, με 50 περιστατικά ετησίως, τώρα είναι τρίτος στη σειρά, λόγω της πρόληψης με Τέστ Παπανικολάου, από τους Γυναικολογικούς καρκίνους, με 25 περιστατικά και 12 θανάτους κάθε χρόνο (2). 

Έχει αποδειχθεί από το 1983, από τον Γερμανό Νομπελίστα Ιατρικής του 2008, Harald Zur Hausen, ότι ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων – Human Papilloma Virus – HPV αποτελεί απαραίτητο αιτιολογικό παράγοντα για την δημιουργία καρκίνου του Τραχήλου(3).  Περίπου 100 τύποι του HPV έχουν αναγνωριστεί, 40 τύποι μολύνουν το γεννητικό σύστημα και 15απο αυτούς είναι ογκογόνοι που προκαλούν κονδυλώματα, προκαρκινικές αλλοιώσεις που μπορούν να εξελιχθούν σε καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, του κόλπου, του αιδοίου, του πέους, του πρωκτού και του λάρυγγα.   

Παγκοσμίως, μόνο οι τύποι HPV 16 και 18 ευθύνονται για πάνω από 70% και μαζί με τους τύπους 45 και 31 για πάνω από 80% των περιστατικών του καρκίνου της μήτρας.  Οι τύποι 6 και 11 προκαλούν πάνω από το 90% των περιστατικών οξυτενών κονδυλωμάτων(4) 

Ο ιός εύκολα μεταδίδεται σεξουαλικά.  Πάνω από 75% του σεξουαλικά ενεργού πληθυσμού θα μολυνθεί σε κάποιο στάδιο με τον ιό.  Οι περισσότερες λοιμώξεις HPV (50-70%) υποχωρούν μέσω φυσιολογικών ανοσοαπαντήσεων σε διάστημα λίγων μηνών με 2 χρόνια.  5-10% των λοιμώξεων  θα παραμείνουν στον οργανισμό χωρίς προβλήματα.  Έως 1-2% θα προκαλέσει χαμηλού βαθμού προκαρκινικές καταστάσεις σε 2-5 χρόνια, ένα λιγότερο ποσοστό θα εξελιχθεί σε σοβαρού βαθμού προκαρκινικές καταστάσεις σε 4-5 χρόνια και ακόμη ένα πιο μικρό ποσοστό θα εξελιχθεί σε καρκίνο σε 9-15 χρόνια. 

Δεν υπάρχει θεραπεία για το HPV.  Υπάρχει τώρα πρωτογενή πρόληψη με το εμβόλιο και δευτερογενής με το Τέστ Παπανικολάου. 

Ο HPV είναι γενετικά σταθερός DNA ιός.  Λόγω της γενετικής του σταθερότητας μπορεί να προληφθεί με εμβολιασμό σε αντίθεση με τον ιό της γρίππης, ο οποίος βασίζεται στο RNA και μεταλλάσεται συχνά και κατά συνέπεια απαιτεί συχνό εμβολισμό. 

Το εμβόλιο μιμείται τον ιό χωρίς το γενετικό υλικό.  Υπάρχουν δύο εμβόλια στην αγορά το τετραδύναμο που προσφέρει προστασία για τους τύπους 16, 18 και για τους τύπους 6,11 που προκαλούν κονδυλώματα και το διδύναμο που προσφέρει προστασία για του τύπους 16 και 18. 

Η πρώτη επιτυχής παραγωγή του εμβολίου HPV – 16 ήταν το 2002(5) 

Το εμβόλιο κυκλοφόρησε στην Αμερική το Ιούνιο του 2006 και στην Κύπρο τον Ιανουάριο του 2007.  Το εμβόλιο εγκρίθηκε σε πάνω από 120 χώρες του κόσμου.  Στην Ευρώπη παρέχεται δωρεάν  η επιχορηγείται σε 19 χώρες στις περισσότερες στις ηλικίες 12-14. 

Το εμβόλιο ενδείκνυται σε γυναίκες άνω των 9 ετών και σε αγόρια από 9-15 ετών στην Ευρώπη και από 9-26 ετών στην Αμερική, έστω και αν υπήρχε προηγούμενη μόλυνση με HPV. 

Δεν χρειάζεται κανένα τέστ DNA πρίν την χορήγηση του.  Προσφέρει προστασία 100% για τους τύπους 16, 18 και περίπου 75-80% για όλους τους άλλους τύπους λόγω της διασταυρούμένης προστασίας.  Προσφέρει επίσης προστασία για τους καρκίνους του κόλπου, αιδοίου, πέους και πρωκτού. 

Δεν χρειάζεται αναμνηστική δόση. 

Χορηγείται ενδομυϊκά συνήθως στο Δελτοειδή μύ του άνω άκρου, σε τρείς δόσεις (0, 1-2 μήνες και 6 μήνες).  Δεν υπάρχουν σοβαρές παρενέργειες. Ήπιες παρενέργειες ( 1 στους 10 εμβολιασμούς) είναι πόνος και ερυθρότητα στο σημείο εμβολιασμού, πυρετός και σπάνια ναυτία και κνησμός. 

Τονίζεται ότι οι γυναίκες που εμβολιάσθηκαν, θα συνεχίσουν να ελέγχονται με Τέστ Παπανικολάου. 

Παρόλο το οικονομικό κόστος – γύρω στα € 170.00 για κάθε δόση, υπολογίζεται ότι πάνω από 10% των Κυπρίων γυναικών εμβολιάσθηκαν, 60% κάτω των 17 ετών και 40% άνω των 17 ετών.Η Κύπρος μαζί με τη Τσεχία είναι από τις πρώτες χώρες σε αριθμό εμβολιασμών που γίνονται στον ιδιωτικό τομέα χωρίς επιχορήγηση.  Η ζήτηση μειώθηκε πέρσι το Φθινόπωρο, μετά που φάνηκε ότι ο εμβολιασμός για την γρίπη Α (Η1Ν1) ήταν υπερβολικός.  Η παροχή δωρεάν εμβολιασμών κατά του HPV ήταν προεκλογική υπόσχεση της παρούσας κυβέρνησης, λόγω όμως της οικονομικής κρίσης, παραμένει ανεκπλήρωτη.  Προτεραιότητα του Υπουργείου Υγείας πρέπει να  είναι η εφαρμογή του πληθυσμιακού ελέγχου κατά του καρκίνου του Τραχήλου της μήτρας με το Τέστ Παπανικολάου. 

Στην Ελλάδα όπου το εμβόλιο παρέχεται δωρεάν από το κράτος και τα Ασφαλιστικά Ταμεία Υγείας, μόνο το 17% των γυναικών εμβολιάσθηκαν.  Οι περισσότεροι γονείς και  γυναίκες που έχουν δισταγμούς για το εμβόλιο, αναφέρουν τις διαδόσεις για σοβαρές παρενέργειες και λιγότερο το κόστος.  Εάν όμως το κόστος μειωθεί είμαι σίγουρος ότι οι εμβολιασμοί θα αυξηθούν.  Συστήνω ανεπιφύλακτα  το εμβόλιο στις ασθενείς μου, αναφέρνοντας ότι εμβολίασα και τις δύο κόρες μου, πριν 3 χρόνια με την εισαγωγή του εμβολίου στην Κύπρο.  Το εμβόλιο είναι υπο τη συνεχή παρακολούθηση της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας, του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων και το F.D.A. της Αμερικής. 

Στην Κύπρο για τη σωστή ενημέρωση του κοινού σημαντική είναι η συμβολή της Γυναικολογικής και Παιδιατρικής Εταιρείας, του Παγκύπριου Συνδέσμου Καρκινοπαθών και Φίλων και του Αντι-Καρκινικού Συνδέσμου, που είναι ομάδες πίεσης προς το Υπουργείο Υγείας για την δωρεά παροχή του εμβολίου. 

Ο εμβολιασμός κατά του HPV  είναι μία επαναστατική εξέλιξη στην ιατρική που στοχεύει, σε βάθος χρόνου, να εξαλείψει τον καρκίνο του τραχήλου 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: 

1. Pakin M, Bray F, Ferlay J, Pisani P. Global Cancer Statistics, 2002 CA Cancer J Clin 2005;55:74-108 

2. Αρχείο Καρκίνου Κύπρου.

3. Zur Hansen H, Natl. Acad. Sci, USA, 1983; 80:3812-5 

4. Koutsky L, Am J Med 1997; 102:3-8 

5. Koutsky L et al N. Eng. J. Med 2002;347:1645-51