Ο μόνος τρόπος για ανάπτυξη είναι μέσω ξένων επενδύσεων

Η μεγάλη ψαλίδα μεταξύ των συνολικών δανείων και των συνολικών καταθέσεων στο κυπριακό τραπεζικό σύστημα δεν είναι υγιές φαινόμενο και θα χρειαστούν χρόνια μέχρι να επέλθει ισορροπία.  Τα συνολικά δάνεια στο κυπριακό τραπεζικό σύστημα ανέρχονται στα €62 δις και οι καταθέσεις στα €46 δις.  Στα €46 δις περιλαμβάνεται και ο δανεισμός από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), ο οποίος ανέρχεται σε €11.5 δις.  Ο δανεισμός από την ΕΚΤ ήταν απαραίτητος για να αναπληρώσει τις καταθέσεις που αποσύρονταν από τον Μαϊο του 2011 όταν οι διεθνείς αγορές δανεισμού έκλεισαν για την Κύπρο, μέχρι σήμερα.  Ο δανεισμός από την ΕΚΤ θα πρέπει σε κάποια στιγμή να αποπληρωθεί, και δεν πρέπει να έχουμε οποιεσδήποτε ψευδαισθήσεις περί αυτού.  Συνεπώς, οι πραγματικές καταθέσεις στο Κυπριακό τραπεζικό σύστημα είναι γύρω στα €35.5 δις.  Οι εγχώριες καταθέσεις περιλαμβάνουν και τις καταθέσεις των ξένων, οι οποίες είναι σήμερα γύρω στα €11.8 δις.  Οι καταθέσεις δεν θα μπορούν να μεταφερθούν εκτός Κύπρου ακόμα και μετά την άρση των περιοριστικών μέτρων.   Βασικός κανόνας σε ένα τραπεζικό σύστημα είναι ότι τα δάνεια δεν μπορούν να είναι περισσότερα από τις καταθέσεις .  Ακόμα και το θέλαμε, δεν θα μπορούσε να συμβεί, διότι απλά η τράπεζα δανείζει αν έχει καταθέσεις, και αν δεν έχει καταθέσεις δεν μπορεί να δανείσει.  Το γεγονός ότι οι καταθέσεις είναι σήμερα χαμηλότερες από τα συνολικά δάνεια είναι λόγω του κουρέματος που έγινε τον Μάρτιο του 2013 και αποτελεί μια στρέβλωση στην τραπεζική αγορά, η οποία θα διορθωθεί σε βάθος χρόνου.  Τα δάνεια θα υποχωρούν κάθε χρόνο και σε κάποια χρονική στιγμή θα φτάσουν τις καταθέσεις.   Βεβαίως, μετά τις ζημιές που θα υποστεί το τραπεζικό σύστημα λόγω των επισφαλειών από τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, τα δάνεια θα υποχωρήσουν σημαντικά από τα ψηλά επίπεδα των €62 δις.  Αν για παράδειγμα το τραπεζικό σύστημα υποστεί ζημιές ύψους €10 δις από μη εξυπηρετούμενα δάνεια, τότε τα συνολικά δάνεια θα είναι €52 δις.  Σημειώνουμε ότι οι ζημιές μειώνουν τα κεφάλαια των τραπεζών και αν είναι περισσότερα από αυτά που προβλέπει η μελέτη της PIMCO, τότε θα πρέπει οι τράπεζες να αναζητήσουν φρέσκα κεφάλαια.  Αυτό θα γίνει το φθινόπωρο, μετά την ολοκλήρωση των τεστ αντοχής που διενεργεί η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών σε ολόκληρη την ευρωζώνη.  Ευελπιστούμε ότι το τραπεζικό σύστημα θα σταθεροποιηθεί μέχρι το Νοέμβριο, όταν οι μεγάλες τράπεζες της Κύπρου ενταχθούν κάτω από την εποπτεία της Ευρωπαϊκής Τράπεζας, όμως το πρόβλημα είναι άλλο. Η σταδιακή μείωση των δανείων θα προκαλέσει μείωση στην ανάπτυξη της οικονομίας.  Με άλλα λόγια η ανάπτυξη της οικονομίας δεν θα μπορεί να βασίζεται σε εγχώρια κεφάλαια από τις τράπεζες, διότι οι τράπεζες δεν θα έχουν για να δώσουν, εκτός βέβαια και αν εισπράξουν περισσότερα από τα υφιστάμενα δάνεια.  Το πρόβλημα είναι ότι η μηδαμινή ανάπτυξη, η ψηλή ανεργία και οι χαμηλοί μισθοί δεν μπορούν να διασφαλίσουν αποπληρωμή των δανείων στα επόμενα χρόνια.   Από την άλλη, αν οι τράπεζες δεν εισπράττουν περισσότερα, δεν θα μπορούν να χρηματοδοτήσουν την ανάπτυξη.  Ο μόνος τρόπος για να έρθει η πολυπόθητη ανάπτυξη και να ξεφύγουμε από τον φαύλο κύκλο που βρισκόμαστε σήμερα, είναι από επενδύσεις από το εξωτερικό.

Μάριος Μαυρίδης, οικονομολόγος, βουλευτής Κερύνειας