Οι πρακτικές που ακολουθούσαν οι τράπεζες σε ότι αφορά τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια μέχρι πρόσφατα, έκρυβαν τα προβλήματα κάτω από το χαλί, παραπλανούσαν την κοινή γνώμη και τους αναλυτές, και απέκρυβε την πραγματική εικόνα των δανειακών χαρτοφυλακίων.  Ήταν μια πρακτική που επέτρεπε στις τράπεζες να κάνουν πλασματικά κέρδη, να ανεβάζουν τις τιμές των μετοχών τους και να προσφέρουν μυθικά φιλοδωρήματα στους τραπεζίτες.  Έπρεπε να έρθει η τροϊκα για να μας υποδείξει ότι αυτό ήταν ένα τεράστιο λάθος με οικονομικό και κοινωνικό κόστος, το οποίο βιώνουμε σήμερα.  Ουσιαστικά οι τράπεζες δεν ανεγνώριζαν επισφάλειες για μη εξυπηρετούμενα δάνεια διότι καλύπτονταν δήθεν, από τις εμπράγματες εξασφαλίσεις που κατέθεταν οι δανειολήπτες.  Αν η πραγματική εικόνα των τραπεζών ήταν γνωστή νωρίτερα, τότε ίσως να αποτρέπαμε την χρεοκοπία τους έγκαιρα.  Σύμφωνα λοιπόν με τις πρακτικές που ακολουθούσαν οι τράπεζες, όταν η αγοραία αξία της εγγύησης (εξασφάλισης ή υποθήκης) που στήριζε ένα δάνειο κάλυπτε το υπόλοιπο του δανείου, τότε το δάνειο συνέχιζε να θεωρείται ως εξυπηρετούμενο, ανεξάρτητα από το αν το δάνειο δεν εξυπηρετείτο κανονικά.  Δηλαδή, αν σε ένα δάνειο δεν καταβάλλονταν δόσεις αλλά η αξία της υποθήκης ήταν μεγαλύτερη από το υπόλοιπο του δανείου, τότε αυτό θεωρείτο ότι δεν έχει πρόβλημα και η τράπεζα δεν το περιελάμβανε ανάμεσα στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια.  Συνεπώς η τράπεζα δεν ήταν υποχρεωμένη να κάνει οποιεσδήποτε προβλέψεις για επισφάλειες, δηλαδή πρόνοια για ανείσπρακτα ποσά, τα οποία θα έπρεπε να καλύψει άμεσα με επιπρόσθετα ίδια κεφάλαια.  Για αυτό βεβαίως ευθύνεται και η φούσκα των ακινήτων η οποία διατηρούσε τις αξίες των εμπράγματων εξασφαλίσεων σε ψηλά επίπεδα.  Η τροϊκα απαίτησε και άλλαξε τη μεθοδολογία υπολογισμού των επισφαλειών, παρά τις ανόητες αντιδράσεις μας.  Με τη νέα μεθοδολογία, αν ένα δάνειο δεν εξυπηρετείται για 90 ημέρες, τότε θεωρείται ότι είναι μη εξυπηρετούμενο, ανεξάρτητα από το αν η εμπράγματη εξασφάλιση του δανείου καλύπτει το υπόλοιπο του δανείου.  Ως γνωστό, με τους κανόνες της συνθήκης της Βασιλείας ΙΙΙ, το κάθε χρηματοπιστωτικό ίδρυμα θα πρέπει να διατηρεί ίδια κεφάλαια (κεφάλαια των μετόχων) ύψους 9% των συνολικών δανείων, για να στηρίζουν τις καταθέσεις σε περίπτωση που κάποια από τα δάνεια αυτά (μέχρι και 9%) δεν εισπραχθούν.  Όταν λοιπόν ένα δάνειο είναι μη εξυπηρετούμενο, σημαίνει ότι μέρος του δανείου αυτού ενδεχομένως να μην το εισπράξει η τράπεζα, θεωρείται δηλαδή επισφαλές.  Συνεπώς, η τράπεζα θα πρέπει να υπολογίσει όλες τις επισφάλειες που ενδεχομένως να προκύψουν από τα δάνεια που έχει χορηγήσει και να τις καλύψει με επιπρόσθετα ίδια κεφάλαια για να συνεχίσει να πληροί την κεφαλαιακή επάρκεια του 9% που θέτουν οι κανόνες της Βασιλείας ΙΙΙ.  Αυτό έχει κάνει η μελέτη της Pimco, η οποία όμως υπολόγισε και τις μελλοντικές επισφάλειες που θα προκύψουν κατά τα επόμενα τρία χρόνια, για να υπολογίσει τις κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών στα επόμενα τρία χρόνια.  Και όποιος αντέξει!

Μάριος Μαυρίδης, βουλευτής Κερύνειας