Τα επαγγελματικά ταμεία προνοίας και συντάξεως αποτελούν τον δεύτερο πυλώνα συνταξιοδότησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.  Ο πρώτος πυλώνας είναι τα Σχέδια Κοινωνικής Ασφάλισης, τα οποία είναι υποχρεωτικά για όλους και ισχύουν σε όλες τις χώρες της Ευρώπης, και ο τρίτος πυλώνας είναι τα ιδιωτικά και ατομικά συνταξιοδοτικά προγράμματα, τα οποία σχεδιάζονται σύμφωνα με τις προτιμήσεις του κάθε πολίτη από τις προσωπικές του αποταμιεύσεις.  Στόχος και των τριών πυλώνων συνταξιοδότησης είναι η διασφάλισης επαρκούς εισοδήματος για τον συνταξιούχο, προκειμένου να συνεχίσει να απολαμβάνει ένα ικανοποιητικό βιοτικό επίπεδο.  Η επίτευξη τους στόχου αυτού είναι εξαιρετικής σημασίας για ένα κράτος διότι μειώνει τις δαπάνες συμπληρωματικών συντάξεων, τις δαπάνες υγείας και δημοσίου βοηθήματος, και γενικά επιβαρύνει λιγότερο τις επερχόμενες γενεές.  Ο πρώτος πυλώνας συνταξιοδότησης λειτουργεί κανονικά στην Κύπρο εδώ και μερικές δεκαετίες και προσφέρει στο μέσο ασφαλιζόμενο το 50% περίπου του τελευταίου του μισθού.  Για παράδειγμα, κάποιος ασφαλιζόμενος που έχει αφυπηρετήσει από την εργασία του με μηνιαίο μισθό €3,000 το μήνα, θα λαμβάνει σύνταξη από το Σχέδιο Κοινωνικών Ασφαλίσεων γύρω στα €1,500 το μήνα.  Αν ο ίδιος εργαζόμενος έχει και αποταμιεύσεις, θα μπορεί να συμπληρώνει το μηνιαίο του εισόδημα για να καλύπτει τις ανάγκες του.  Όμως τα δεδομένα αλλάζουν.  Η οικονομική κρίση που μαστίζει την Κύπρο τα τελευταία πέντε χρόνια έχει εξανεμίσει τις αποταμιεύσεις των Κυπρίων αλλά και την αξία άλλων επενδύσεων τους, όπως ακίνητη ιδιοκτησία, μετοχές κλπ. Επίσης, μεγάλο μέρος των αποταμιεύσεων των Κυπρίων έχει αναλωθεί για τη στήριξη των παιδιών τους, είτε για τις σπουδές τους, είτε για την οικογενειακή και επαγγελματική τους αποκατάσταση.  Σήμερα, δεν είναι λίγοι οι Κύπριοι γονείς που στηρίζουν τις οικογένειες των παιδιών τους, λόγω ανεργίας και μείωσης των εισοδημάτων τους.  Σε ότι αφορά τις προοπτικές εξέλιξης των μισθών, είναι πλέον φανερό ότι δεν θα κινούνται ανοδικά.  Οι ψηλοί μισθοί που οι Κύπριοι απολάμβαναν μέχρι σήμερα αποτελούν παρελθόν αφού το μέγεθος της οικονομίας αναμένεται να συρρικνωθεί κατά τουλάχιστον 20% στα επόμενα χρόνια.  Οι ψηλοί μισθοί που λάμβαναν οι Κύπριοι οφείλονταν κυρίως στον υπερβολικό δανεισμό, ο οποίος όχι μόνο δεν μπορεί να συνεχίσει αλλά πρέπει να μειωθεί.  Το δημόσιο δανειζόταν για να πληρώσει ψηλούς μισθούς, οι επιχειρήσεις το ίδιο, ενώ ο υπερβολικός δανεισμός των νοικοκυριών αύξανε το διαθέσιμο εισόδημα.  Οι αποταμιεύσεις των Κυπρίων στα επόμενα χρόνια θα είναι ανύπαρκτες ή αισθητά μειωμένες για να μην αναφερθούμε και στην αποπληρωμή των υφιστάμενων δανείων.  Το μέλλον είναι πολύ ζοφερό για τους σημερινούς εργαζόμενους και μελλοντικούς συνταξιούχους λόγω των πιο πάνω αλλά και λόγω του δημογραφικού προβλήματος της γήρανσης του πληθυσμού.  Αν σήμερα τέσσερις εργαζόμενοι συνεισφέρουν για ένα συνταξιούχο, σε 30 χρόνια δύο εργαζόμενοι θα συντηρούν ένα συνταξιούχο.  Αυτό που πηγάζει από τα πάνω είναι ότι η πολιτεία θα πρέπει να προσφέρει κίνητρα για την ορθή ανάπτυξη του δεύτερου και τρίτου συνταξιοδοτικού πυλώνα.  Ταμεία προνοίας για όλους και κίνητρα για αποταμίευση.

Μάριος Μαυρίδης