Τι είναι η ποσοτική χαλάρωση και πως λειτουργεί?*

Η ποσοτική χαλάρωση είναι μια ενέργεια που οι αγορές ανέμεναν από την
Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) εδώ και καιρό.  Το θέμα της ποσοτικής
χαλάρωσης καθυστέρησε λόγω της άρνησης της Γερμανίας να το αποδεχθεί χωρίς
όρους.  Τελικά η Γερμανία συναίνεσε στην ποσοτική χαλάρωση ύψους €1.1
τρισεκατομμυρίων υπό κάποιους όρους.  Η ποσοτική χαλάρωση θα ξεκινήσει τον
Μάρτιο και θα διαρκέσει 19 μήνες.  Κάθε μήνα, η ΕΚΤ θα αγοράζει κρατικά
ομόλογα ύψους €60 δις από τη δευτερογενή αγορά, διοχετεύοντας έτσι μεγάλες
ποσότητες μετρητών στο τραπεζικό σύστημα, με την ελπίδα ότι θα μετατραπούν
σε δάνεια και θα κυκλοφορήσουν στην οικονομία.  Κύριος στόχος της ποσοτικής
χαλάρωσης είναι η αναχαίτιση του αποπληθωρισμού ενώ παράλληλα επιδιώκεται
ώθηση της ανάπτυξης και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.  Τι είναι όμως η
ποσοτική χαλάρωση και πως λειτουργεί στην πράξη, και πως μπορεί να έχει
αποτελέσματα;  Αυτά είναι ερωτήματα που έχουν πολλοί Κύπριοι και αξίζει τον
κόπο να τα απαντήσουμε.  Η κυβέρνηση μιας χώρας δανείζεται χρήματα από τους
επενδυτές με την έκδοση κρατικών ομολόγων.  Οι επενδυτές αγοράζουν τα
ομόλογα έναντι μετρητών σήμερα για να πάρουν τα χρήματα τους μετά από
κάποια χρόνια, ας πούμε 10 χρόνια.  Για δέκα χρόνια ο επενδυτής εισπράττει
τόκο και την ονομαστική αξία του ομολόγου στη λήξη του.  Η κυβέρνηση στο
μεταξύ έχει πάρει τα χρήματα του επενδυτή και τα ξόδεψε και θα τον
αποπληρώσει σε δέκα χρόνια. Τέσσερα χρόνια αργότερα (δηλαδή έξι χρόνια πριν
τη λήξη του ομολόγου), η ΕΚΤ τυπώνει φρέσκο χρήμα και αγοράζει το ομόλογο
που κατέχει ο επενδυτής από το χρηματιστήριο όπου διαπραγματεύεται, έναντι
μετρητών.  Τα κρατικά ομόλογα που εκδίδουν τα κράτη, διαπραγματεύονται στο
χρηματιστήριο για να μπορούν οι επενδυτές να πουλήσουν αυτά που αγόρασαν ή
να αγοράσουν και άλλα, διαφορετικά δεν θα τα αγόραζαν από την αρχή.
Κανένας δεν θέλει να κλειδώσει τα χρήματα του για μεγάλο χρονικό διάστημα,
εκτός και αν ο τόκος είναι πολύ ψηλός.  Ο επενδυτής που πούλησε το ομόλογο
στην ΕΚΤ θα πάρει τα χρήματα και θα τα καταθέσει σε μια τράπεζα αν και οι
μεγαλύτεροι επενδυτές ομολόγων είναι τράπεζες.  Οι τράπεζες λοιπόν έχουν
φρέσκο χρήμα το οποίο θα διαθέσουν για δανεισμό.  Κάθε μήνα, οι τράπεζες
της ευρωζώνης θα έχουν επιπρόσθετα €60 δις για δανεισμό με χαμηλό
επιτόκιο.  Οι τράπεζες που θα διαθέτουν αυτή την υπερβάλλουσα ρευστότητα θα
έχουν κάθε κίνητρο να δανείσουν τα χρήματα, διότι αν δεν τα δανείσουν θα
πληρώνουν την Κεντρική Τράπεζα για να τους τα φυλάει.  Η επιτυχία της
ποσοτικής χαλάρωσης βέβαια δεν εξαρτάται μόνο από την καλή θέληση των
τραπεζών να δανείσουν αλλά και από τη ζήτηση για δάνεια, η οποία σήμερα
είναι χαμηλή.  Αν τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις ενδιαφερθούν να πάρουν
δάνεια με χαμηλό επιτόκιο, τότε ενδεχομένως η ποσοτική χαλάρωση να πετύχει
τους στόχους της.   Όταν το συγκεκριμένο κρατικό ομόλογο λήξει, η κυβέρνηση
θα πρέπει να ξοφλήσει τον κάτοχο του, που θα είναι η ΕΚΤ.  Η ΕΚΤ θα πάρει
τα χρήματα και θα τα «καταστρέψει» για να αντιστρέψει την εκτύπωση φρέσκου
χρήματος που είχε κάνει για να το αγοράσει.  Διότι, η εκτύπωση χρήματος από
μόνη της δεν λύνει κανένα πρόβλημα.

Μάριος Μαυρίδης, οικονομολόγος, βουλευτής Κερύνειας