Γράφει ο Ανδρέας Φραντζιάς

Σαν έρθει ο Ιούνης, προετοιμασία μεγάλη γίνεται για το κούρεμα των προβάτων. Πρέπει να ξαλαφρώσουν από το μαλλί που ζέστη τρομερή τους φέρνει, μα και γιατί το πούλημα του μαλλιού στους εμπόρους είναι μια καλή οικονομική ανάσα στον ταλαίπωρο βοσκό και την οικογένεια. Όλοι οι βοσκοί μαζεύονται στο σπίτι για το κούρεμα, σαν οι νύχτες είναι φεγγαρόφωτες. Εσύ μάνα πρέπει να ετοιμάσεις φαγητό, ποτό και ότι άλλο χρειαστεί για την τελετουργία. Κλάματα γοερά ξεσχίζουν την ηρεμία της καλοκαιριάτικης βραδιάς σαν τα μεγάλα ψαλίδια αστοχήσουν και ματώσουν τα πρόβατα.

Σαν το άστρο της αυγής αρχίζει να τρεμοπαίζει και πάει για άλλους ορίζοντες, κρατώντας τις αναμνήσεις της νύχτας που πέρασε, αποκαμωμένοι όλοι σταματάνε, πίνουν τον καφέ ή το τσάι τους και μετά, ένας νέος κάματος τους αναμένει, μια άλλη μέρα.

Νωρίς το Δευτερογιούνη, στήνεις το πιθάρι ανάμεσα σε λίγο βρεγμένο χώμα. Λίγο αλάτι στον πυθμένα και λίγο γάλα απ’ αυτό που μόλις αρμέξατε μέσα εκεί. Μέρα παρά μέρα προσθέτεις κι άλλο γάλα, ανακατεύοντας τα κομμάτια που άρχισαν να δημιουργούνται από τη φυσική ξίνιση του γάλακτος και μετατροπή του σε ξινόγαλο. Μέχρι τις 20 Ιουλίου.

Στο μεταξύ αφού ξεπλύνεις το σιτάρι, το βράσεις καλά στο καζάνι, το απλώσεις να στεγνώσει στον καυτό ήλιο και το στιβάσεις στα σακιά, το φορτώνεις στο γαϊδούρι και μπρός τραβάς για την Μύρτου, στο μήλο του Μυρτή και της Αννούς για ν’ αλέσεις το σιτάρι και να πάρεις το πουργούρι. Το πουργούρι με το γάλα το ξινό, είναι τα συστατικά για τον τραχανά. Μάζεμα των γειτονισσών και κοπή του τραχανά στην στέγη του σπιτιού, αφού πρώτα φρόντισες να την καλύψεις με σκλινίτζια από το ποτάμι. Ο τραχανάς μέλλει να είναι το καθημερινό στο τραπέζι, κυρίως τις κρύες μέρες του χειμώνα.

Πάντοτε φιλόξενη, σε συγγενείς και ξένους. Ένα πιάτο ζεστό φαγητό για την ανήμπορη γιαγιά, μια γωνιά του πετρόχτιστου σπιτιού σου που ήταν μια κάμαρα όλα μαζί, κρεββατοκάμαρα, κουζίνα, καθιστικό, τζάκι με μόνο το αποχωρητήριο να είναι ξεχωριστό σπιτάκι στην άλλη γωνιά της αυλής – έτοιμη να φιλοξενήσει τον περαστό, τον ξενιτεμένο, κάποιον που ξέμεινε από στέγη.

Την Κυριακή θα βάλεις τα καλά σου μαζί και το παιδάκι σου και στην εκκλησιά θα κατηφορήσετε, να ανάψεις με ευλάβεια το καντήλι και να προσευχηθείς για καλή σοδειά, υγεία νάχουν ο άντρας σου και το παιδί σου, μα κι όλος ο κόσμος του χωριού.