Kεφάλαιο 3 – Μέρος 2

Είναι άνοιξη και τα λουλούδια του σχολείου είναι φορτωμένα άνθη.  Τα πουλιά πετούν από το ένα δέντρο στο άλλο και μας ξεκουφαίνουν από τα κελαηδίσματα.  Οι ημέρες μεγάλωσαν και είναι τόσο ηλιόλουστες που είναι χαρά Θεού να τις ζει κανείς. Δειλά δειλά βγάζουμε τις μάλλινες ζακέτες μας και κάποτε τυλίγουμε τα μανίκια μας ψηλά πάνω από τους αγκώνες.  Στην τάξη ανοίγουμε τα μεγάλα παράθυρα τα οποία είναι καθημερινά στολισμένα με μικρά βάζα με αγριολούλουδα. Τα βάζα αυτά φροντίζουν να τα στολίζουν οι διάφορες υπεύθυνες ομάδες των μαθητών.  Στην πραγματικότητα δεν είναι τίποτε άλλο από μπουκαλάκια μαρμελάδας, πλυμένα και καθαρισμένα από το χαρτί τους.  Επειδή το νερό στο χωριό είναι λιγοστό και μεταφέρεται από τη βρύση για τις ανάγκες των νοικοκυριών, ελάχιστοι χωριανοί διατηρούν κήπους στα σπίτια τους.  Γι’αυτό τα απογεύματα πολλά παιδιά τρέχουμε στους κάμπους για να μαζέψουμε πολύχρωμες λαλέδες, σκυλάκια, παπαρούνες και ροζ πετεινούς για το στόλισμα του σχολείου μας. 

To πρώτο μου σχολικό έτος πέρασε τόσο γρήγορα, με εντυπωσιακές εμπειρίες, ενθουσιασμό, χαρά, αλλά και συχνά με κάποιες ανησυχίες!

Στο διάλειμμα του σχολικού προγράμματος ακουμπισμένη σε ένα ψηλό δέντρο της αυλής του σχολείου, κοιτάζω τους μαθητές των μεγάλων τάξεων με πόση αγάπη και φροντίδα ασχολούνται με το σχολικό κήπο. 

Από τρεις μήνες τώρα έχουν σκαλίσει ο καθένας ένα μικρό ορθογώνιο λασάνι του κήπου, το καλλιέργησαν με σιδερένιες κτενιές και μάζεψαν τις μικρές πέτρες.  Ακολούθως έσπειραν διάφορα λαχανικά, τα πότισαν με το ραντιστήρι, τα φρόντιζαν και τα ξεχόρτιζαν μέχρι να βλαστήσουν και να μεγαλώσουν.  Καθημερινά ήταν για μένα η μεγαλύτερη χαρά κατά τις επισκέψεις μου στο χώρο αυτό να βλέπω πόσο μεγάλωναν τα φυτά αυτά μέρα με τη μέρα. Πιο πολύ όμως χαίρονται και τα θαυμάζουν οι μαθητές που εργάστηκαν με τόσο ζήλο όλον αυτόν τον καιρό.  Με την προτροπή του διευθυντή του σχολείου κόβουν τον καταπράσινο κόλιανδρο, τη ρόκα, τα μαρούλια κ.α. και τα τοποθετούν μέσα σε μεγάλα ψάθινα καλάθια.  Στη συνέχεια θα τα περάσουν από τους δρόμους του χωριού για να τα πουλήσουν στους χωριανούς για τις ανάγκες τους.  Με τα λεφτά που θα πάρουν, το σχολείο θα δημιουργήσει ένα ταμείο για τα μικρά έξοδα των μαθητών του.  Έτσι από μικροί, όλοι οι μαθητές μπαίνουν στο χώρο της πληρωμένης εργασίας και γεύονται την χαρά της αμοιβής των κόπων τους.

Έχει καλοκαιρέψει για τα καλά και μερικοί μαθητές φέρνουν στο σχολείο μοσχομυρισμένες κόκκινες τομάτες και αγγουράκια τα οποία συνοδεύουν με το ψωμί και τις ελιές που τρώνε κατά τα διαλείμματα. Κατά τη διάρκεια του χειμώνα δεν υπάρχουν θερμοκήπια γι αυτά τα λαχανικά.  Αυτός είναι ο λόγος που το καλοκαίρι έχουν τόσο ωραία μυρωδιά και νοστιμιά.  Στην αρχή κοστίζουν λίγο ακριβά γι αυτό δεν μπορούν να τα αγοράζουν όλες οι οικογένειες του χωριού, αλλά στη συνέχεια που χαμηλώνουν οι τιμές, μπορούν να τα προμηθεύονται και οι φτωχοί.  Πόσο μου αρέσει να παίρνω μια φέτα χωριάτικου ψωμιού και να την απολαμβάνω με βούτυρο και κομμένες τομάτες!  Τα φαγητά μας είναι υγιεινά διότι δεν υπάρχουν τσιπς, γαριδάκια, μπισκότα και σοκολάτες που είναι βλαβερά. Όσο για τα φρούτα, τα μήλα και οι μπανάνες είναι σπάνια.  Υπάρχουν όμως λίγα σύκα και ρόδια που παράγονται σε μερικές αυλές των σπιτιών του χωριού. 

Είμαι τώρα πιο σίγουρη για τον εαυτό μου και πολύ περήφανη για τις γνώσεις μου.  Έμαθα να διαβάζω άνετα από το αναγνωστικό μου και να υπολογίζω εύκολα το κόστος των διάφορων μικρών πραγμάτων που αγοράζω για τη μητέρα.  Ξέρω ακόμη να συγκρίνω μεταξύ των αδελφιών μου ποιός τρώει τις περισσότερες ελιές, τις κούννες των αμυγδάλων και τα μικρά φρούτα.

Η μεγαλύτερη μου χαρά είναι ότι ο πατέρας πλήρωσε για τη συνδρομή ενός περιοδικού «Η Ζωή του Παιδιού» το οποίο εκδίδεται κάθε μήνα και το περιμένω με τόση ανυπομονησία κάθε φορά που έρχεται ο ταχυδρομικός σάκος.  Οι φάκελοι του ταχυδρομείου έρχονται σε ένα μεγάλο σφραγισμένο στερεό ρούχινο χακί σάκο, τον οποίο φέρνει ένας από τους ιδιοκτήτες των λεωφορείων του χωριού από το Ταχυδρομείο της Λευκωσίας. Υπεύθυνος για την αλληλογραφία αυτή είναι ο καφετζής κ. Ιωσήφ, ο οποίος διατηρεί καφενείο στο κέντρο του χωριού και έχει τους περισσότερους πελάτες λόγω του εξαιρετικού κυπριακού καφέ που φτιάχνει σε ζεστό άμμο (ουτσάκι).  Έτσι, όταν το βράδυ ο πατέρας επιστρέφει από το καφενείο, συχνά κρατεί στο χέρι ένα φάκελο με γράμμα από κάποιο ξενιτεμένο (τους θείους μου από το εξωτερικό ή την αδελφή μου και αργότερα από τον αδελφό μου) και κάποτε το περιοδικό μου.  Χαίρομαι ιδιαίτερα να ανοίγω τους φακέλους και να διαβάζω δυνατά τα γράμματα για να ακούει η μητέρα μου που δυσκολεύεται λίγο να διαβάζει τους διάφορους γραφικούς χαρακτήρες.  Συχνά με βάζει να της διαβάζω ένα γράμμα δυο και τρεις φορές.  Μόλις πάρουμε ένα γράμμα, το βράδυ η μητέρα θέλει να γράψει την απάντηση.  Κάθομαι τότε κοντά της και μου υπαγορεύει τί να γράψω.  Δυσκολεύομαι λίγο να το συντάξω διότι μιλά στην κυπριακή γλώσσα και τα υπαγορεύει με ακανόνιστη σειρά και λίγο μπερδεμένα.  Κάποτε ξεχνά κάτι και με βάζει να σχίσω το γράμμα και να ξαναρχίσω από την αρχή.  Σχεδόν πάντα η κατάληξη είναι «ξέχασα να σου γράψω ότι ...».  Στο τέλος είναι τα διάφορα ονομαστικά χαιρετίσματα από όλους τους συγγενείς, φίλους και μερικούς χωριανούς.

Αυτό όμως δεν συμβαίνει με τον πατέρα μου.  Προτιμά να γράφει μόνος του τις επιστολές του με τα ωραία του γράμματα.  Συνηθίζει να γράφει και στις δυο πλευρές της κόλλας για οικονομία στο βάρος του φακέλου και τις εσωκλείουμε μαζί.  Τα Χριστούγεννα φέτος, για πρώτη φορά, έγραψα εγώ τις ευχές στους ξενιτεμένους μας στις χριστουγεννιάτικες κάρτες.  

Σήμερα οι δάσκαλοι μας άφησαν πολλές ώρες στην αυλή επειδή συνεδριάζουν για τους βαθμούς που θα μας βάλουν στους σχολικούς μας ελέγχους.  Η βαθμολογία είναι Α, Β, Γ και Δ.  Είναι πολύ προσβλητικό για κάποιο μαθητή να βαθμολογηθεί με Δ διότι αυτό σημαίνει ότι δεν προάγεται σε μεγαλύτερη τάξη.  Αυτό συμβαίνει πολύ σπάνια αλλά σε ένα αριθμό 75-80 μαθητών συνέβη να μείνουν στην ίδια τάξη 5 μαθητές.  Τα παιδιά αυτά είναι πολύ λυπημένα αλλά αυτό γίνεται για το καλό τους.  Όταν επαναλάβουν τα μαθήματα της ίδιας τάξης θα έχουν τη δύναμη να προχωρήσουν αργότερα χωρίς οποιαδήποτε κενά.

Ξέρω ότι αύριο θα πάρουμε τους ελέγχους μας και αγωνιώ πολύ για τη βαθμολογία μου παρόλο που ήμουν καλή μαθήτρια.  Ζήτησα κάποια λεφτά από τους γονείς μου και αγόρασα ένα μικρό δώρο για τον κάθε δάσκαλο του σχολείου που δεν είναι τίποτε άλλο από ένα σαπούνι για το μπάνιο ή ένα μπουκάλι πολύ φτηνής κολόνιας.

Ξημερώνει η επόμενη μέρα και τρέχω στο σχολείο με πολλή ανυπομονησία.  Οι δάσκαλοι κάνουν μια ομαδική μικρή γιορτή με τραγούδια και ποιήματα και κατά τις μεσημεριανές ώρες μάς φωνάζουν ένα-ένα και μας δίνουν τους ελέγχους, ανακοινώνοντας δυνατά τη βαθμολογία του καθενός από μας.  Συνήθως φωνάζουν πρώτα τους μαθητές που πήραν Α και συνεχίζουν με τους χαμηλότερους βαθμούς.  Σαν όνειρο που δυσκολεύομαι να πιστέψω, ακούω το δικό μου όνομα και το Α από τους πρώτους και τρέχω με χαρά να πάρω τον έλεγχο.  Τελειώνει η γιορτή σε λίγο και κρατώ τον έλεγχό μου στο χέρι χωρίς φάκελο. Σε λίγα λεπτά βρίσκομαι τρεχάτη στο σπίτι να τον δείξω στους γονείς μου.  Βλέπω ενθουσιασμένη τη χαρά και την ικανοποίηση στο πρόσωπό τους και αισθάνομαι ότι δεν καταχράστηκα τους κόπους και τα έξοδά τους για μένα.

Σήμερα ξημέρωσε μια πολύ όμορφη μέρα.  Μόλις άνοιξα τα μάτια μου, μου πήρε λίγα λεπτά να θυμηθώ ότι έκλεισαν τα σχολεία και έτρεξα να ετοιμαστώ.  Σε λίγο όμως πρόσεξα ότι τα αδέλφια μου κοιμόντουσαν ήσυχα και ξαναπήγα στο κρεβάτι για λίγο.  Αργότερα συνειδητοποίησα ότι οι περιορισμοί που μου επέβαλλαν οι δάσκαλοι έχουν ανασταλεί τώρα για δυο ολόκληρους μήνες.  Αρχίζουν οι καλοκαιρινές διακοπές μου και είμαι ελεύθερη να κάνω το δικό μου πρόγραμμα.  Γελάστηκα όμως διότι λογάριασα λάθος. Για τον πρώτο μήνα θα βοηθώ τους γονείς στα χωράφια, στις δουλειές του σπιτιού και πολύ λίγος ελεύθερος χρόνος θα μου απομένει.  Δεν πειράζει όμως.  Ξέρω ότι μεγαλώνω σε πολυμελή οικογένεια και οι γονείς μου είναι δύσκολο να τα βγάλουν πέρα χωρίς τη βοήθεια των παιδιών τους.  Διαπίστωσα όμως με χαρά ότι οι δουλειές στα χωράφια θα άρχιζαν από την επόμενη μέρα.

Σε λίγο ακούω την καμπάνα της εκκλησίας.  Δεν είναι όμως για το σχολείο αλλά για την καθημερινή λειτουργία.  Ετοιμάζομαι στα γρήγορα και σε 2 λεπτά βρίσκομαι εκεί.  Είναι μετρημένοι οι εκκλησιαζόμενοι.  Μερικές γυναίκες, ως επί το πλείστον γριές και 2-3 γέροι κάθονται στους πάγκους της εκκλησίας κρατώντας στο χέρι το ροδάριο και κουνώντας τα χείλη ευλαβικά.  Όσον αφορά τα παιδιά, ο αριθμός είναι απογοητευτικός.  Δεν πειράζει όμως, για μένα το ίδιο κάνει.  Θα έρχομαι όταν μπορώ για να προσεύχομαι και θα βοηθώ τον ιερέα σε ότι χρειαστεί.  

Επιστρέφοντας από την εκκλησία αντιλαμβάνομαι ότι η μητέρα απουσιάζει από το σπίτι. Ψάχνω για κάτι φαγώσιμο και βγαίνω στη γειτονιά να το απολαύσω.  Δυο τρεις γάτοι με περιτριγυρίζουν και προσπαθούν να αρπάξουν κάτι από τα χέρια μου.  Παίζω λίγο με το σκύλο και βρίσκω άλλα παιδιά για παιγνίδι.  Eίμαστε λίγο κουμπωμένοι και με δυσκολία κάνουμε την ίδια ερώτηση μεταξύ μας:  “Τί βαθμό πήρες στον έλεγχό σου”;  Μερικοί μαθητές διστάζουν να απαντήσουν αλλά τελικά απαντούν.  Εγώ είμαι πολύ περήφανη για το βαθμό μου και ψάχνω για ευκαιρία να τον πω.

Κάποια παιδιά έφεραν σχοινί, άλλοι μπάλα και άλλοι σβώλους.  Ένα κορίτσι φέρνει την καινούρια της κούκλα να την θαυμάσουμε.  Άλλο παιδί φέρνει κάποια χειροποίητα μπουλουκάκια που του τα δώρισαν όταν ήταν άρρωστος.  Δειλά, δειλά, παίζω κι’ εγώ λίγο με τα παιγνίδια τους προσέχοντάς τα όπως τα μάτια μου.  Μετά τους τα επιστρέφω και τρέχω να παίξω σχοινί.  Μερικά αγόρια κρατούν σφενδόνες και κυνηγούν πουλιά στα λιγοστά δέντρα που υπάρχουν στο χωριό.  Οι δάσκαλοι και οι γονείς μας απαγορεύουν στα παιδιά τους το παιγνίδι με τις σφενδόνες αλλά όλοι τις έχουν κρυμμένες στις τζέπες τους.

Ένα ζευγάρι που ήρθε να κατοικήσει από τη Λευκωσία στο χωριό διαμένει στη γειτονιά μου.  Πολύ συχνά αρέσκομαι να είμαι στο σπίτι τους να παρακολουθώ αυτή την προοδευτική γυναίκα να φτιάχνει γλυκά και φαγητά ασυνήθιστα για τις άλλες γυναίκες του χωριού.  Με ρωτά αν θέλω κάτι να με κεράσει και στην άρνησή μου, μου προσφέρει με αγάπη ένα κομμάτι κέικ, λέγοντας μου ότι είναι νόστιμο και θα μου αρέσει.

Ο ήλιος άρχισε να κατεβαίνει χαμηλά στη δύση και σε λίγο αρχίζει να πέφτει το σκοτάδι.  Στην ανατολή εμφανίζεται δειλά δειλά το φεγγάρι κόκκινο αλλά χωρίς φωτεινότητα. Σιγά σιγά όλοι επιστρέφουμε στα σπίτια μας για να πλυθούμε και να πάρουμε το δείπνο μας.  Προχωρώντας για το σπίτι μου, ακούω φτερουγίσματα και γυρίζω το κεφάλι ψηλά να δω τί συμβαίνει. Βλέπω μια μαύρη νυχτερίδα να πετά τόσο γρήγορα που περιμένω να περάσει και δεύτερη φορά για να καταλάβω περί τίνος πρόκειται.  Μου φαίνεται αποκρουστική και την φοβάμαι λίγο.  Μπαίνω στο σπίτι λίγο ιδρωμένη και με λίγες ενοχές γιατί δεν ήμουν έγκαιρα εκεί να βοηθήσω τη μητέρα στην ετοιμασία του τραπεζιού για το δείπνο.

Συνεχίζεται .........................