Kεφάλαιο 2 – Μέρος 2

Οι μελλόνυμφοι με τους συγγενείς και καλεσμένους τους φθάνουν στο προαύλιο της εκκλησίας και αρχίζουν να ανεβαίνουν τα σκαλιά.  Τα παρανυμφάκια προσέχουν να μην πατηθεί και λερωθεί η ουρά του νυμφικού καθώς σέρνεται στο δρόμο.  Πρώτος φθάνει ο γαμπρός ο οποίος περιμένει τη νύμφη έξω από την είσοδο της εκκλησίας.  Επιτέλους φθάνει η ευλογημένη ώρα της συνάντησής τους.  Ο γαμπρός αγκαλιάζει τη νύμφη, τη φιλά και της δίνει την ωραία ανθοδέσμη που κρατά στα χέρια του. Μαζί προχωρούν προς την είσοδο της εκκλησίας, όπου τους περιμένει ο ιερέας για να τους μιλήσει.  Αυτό που τους λέει είναι ότι δεν υπάρχει οποιοδήποτε πρόβλημα για την τέλεση του μυστηρίου και προχωρούν μαζί προς το Άγιο Βήμα.  Ο ιερέας, τις τρεις τελευταίες Κυριακές ήταν υποχρεωμένος να ανακοινώνει, μετά τη λειτουργία, την πρόθεση του ζευγαριού να προχωρήσει σε γάμο.  Επειδή ο καθολικός γάμος είναι αδιάλυτος, αν κάποιος γνώριζε οτιδήποτε μπορούσε να αποτελέσει εμπόδιο για το γάμο, όφειλε να το αναφέρει, διαφορετικά θα αφοριζόταν από την εκκλησία.

Προχωρώ κι εγώ στην εκκλησία και κοιτάζω με θαυμασμό τα ωραία λουλούδια με τα οποία είναι στολισμένη, τα ακριβά και επίσημα ενδύματα των καλεσμένων και τους παράνυμφους που στέκονται δεξιά και αριστερά του ζευγαριού.  Παρακολουθώ με προσοχή όλο το μυστήριο.  Μου αρέσει ιδιαίτερα όταν τους περνά τις βέρες του γάμου, οι οποίες είναι ενωμένες με μια κόκκινη κορδέλα.  Στα αυτιά μου αντηχεί κάτι που μου αρέσει ιδιαίτερα:  “….θέλεις να πάρεις ως σύζυγο σου τον/την .......”.  Όλοι σιωπούν και συγκεντρώνονται να ακούσουν την απάντηση.  Παρόλο που αυτή η ερώτηση αποδεικνύει ότι προχώρησαν ελεύθερα στην τέλεση του γάμου, εντούτοις θα αποτελούσε σκάνδαλο αν έλεγε κάποιος “όχι”.  Στη συνέχεια τους στεφανώνει και ακολουθούν οι ευχές του ιερέα, των γονιών του ζευγαριού, των παράνυμφων και των στενών συγγενών. Τα στεφάνια δεν είναι πολυτελή, αλλά είναι αρκετά όμορφα, συχνά στολισμένα με γυαλιστερούς άσπρους λεμονανθούς.  Είναι ενωμένα μεταξύ τους με άσπρη κορδέλλα, στην οποία σημειώνουν τα στοιχεία τους οι παράνυμφοι.

Οι νεόνυμφοι τώρα προχωρούν στην έξοδο της εκκλησίας.  Ο φωτογράφος βγάζει μερικές αναμνηστικές φωτογραφίες και η επόμενη στάση είναι τα σκαλιά του περίγυρου της εκκλησίας.  Εκεί, εκτός από φωτογραφίες η νύμφη γυρίζει την πλάτη και ρίχνει προς το μέρος των καλεσμένων την ανθοδέσμη που της χάρισε ο γαμπρός.  Οι νέοι και νέες σπρώχνονται για να καταφέρουν να την αρπάξουν ενώ πέφτει.  Πιστεύεται ότι όποιος την πάρει θα είναι ο επόμενος που θα παντρευτεί.  Ο πρώτος κουμπάρος ρίχνει νομίσματα στα παιδιά και τσιγάρα για τους μεγάλους.  Δεν μπορεί κάποιος να φανταστεί το σπρώξιμο και τον συναγωνισμό εκείνης της στιγμής όποιος προλάβει να μαζέψει αυτά που ρίχνουν.  Ο κόσμος είναι φτωχός και δεν μπορεί να παραγνωρίσει αυτές τις ευκαιρίες.  Γύρω μου πέφτουν βροχή τα νομίσματα και μπαίνω στον πειρασμό να σκύψω να μαζέψω.  Κάποια παιδιά με ρίχνουν χάμω και πέφτουν πάνω μου.  Λερώνω το καλό μου φόρεμα και τραυματίζονται οι αγκώνες και τα γόνατά μου από κάποιες μικρές πέτρες.  Δεν τα καταφέρνω να πάρω τίποτε και σηκώνομαι ταπεινωμένη και κλαμένη.  Αυτό είναι ένα μάθημα για μένα να μην το επαναλάβω σε άλλο γάμο διότι δεν είμαι γρήγορη και δυνατή όπως τα αγόρια.  Αυτή είναι μια από τις πρώτες αποτυχίες της ζωής μου και πρέπει να μάθω να χάνω.

Σε λίγο οι νεόνυμφοι προχωρούν για το καινούριο τους σπίτι, όπου θα δεχθούν συγχαρητήρια από τους καλεσμένους τους.  Στο κεφάλι συνεχίζουν να έχουν τα στεφάνια του γάμου, τα οποία με εντυπωσιάζουν αφάνταστα.  Μόλις φθάσουν στην είσοδο του σπιτιού, εκεί τους περιμένουν οι γονείς οι οποίοι έκτισαν το σπίτι με τις δικές τους οικονομίες.  Τους καπνίζουν με ελιά, τους ραντίζουν με κολώνια και τους ασπάζονται, ενώ ταυτόχρονα τους παραδίδουν το σπίτι.  Στο χώρο που θα δεχθούν συγχαρητήρια υπάρχει ένας καινούριος καναπές όπου θα καθίσουν να ξεκουραστούν.  Κάποιοι που θέλουν να διασκεδάσουν μαζί τους καταλαμβάνουν τον καναπέ πριν από αυτούς και δεν τον παραχωρούν αν δεν τους δοθούν τα λίτρα που ζητούν που συνήθως είναι κάποιο αλκοολούχο ποτό.  Στη συνέχεια, μόλις ελευθερωθεί ο καναπές, οι νεόνυμφοι σπρώχνονται να καθίσουν σ’ αυτόν και να ξανασηκωθούν για τρεις φορές.

Αρχίζουν οι συγχαρητήριες ευχές των καλεσμένων.  Πολλοί από αυτούς έρχονται φορτωμένοι με μεγάλα δώρα, που συνήθως είναι είδη κουζίνας.  Ελάχιστοι δίνουν φακελάκια με λεφτά, διότι οι περισσότεροι θα τα καρφιτσώσουν στα φορέματα των νεονύμφων κατά το χορό τους τη Δευτέρα το βράδυ.  Το γεγονός αυτό ονομάζεται ξημερώματα.  Κοντά στους νεόνυμφους υπάρχουν οι μπομπονιέρες που θα κεραστούν οι καλεσμένοι.  Παίρνουν από μια και προχωρούν μέσα στα δωμάτια του σπιτιού.  Είναι κάτι σαν επιθεώρηση να γυρνούν όλοι οι καλεσμένοι στο καινούριο σπίτι, θαυμάζοντας τους χώρους του, την επίπλωση και την προίκα του νέου ζευγαριού.  Το ένα από τα μικρά υπνοδωμάτια στολίζεται από τη μητέρα του γαμπρού.  Πάνω στο κρεβάτι τοποθετούνται τα σεντόνια και οι καινούριες ενδυμασίες του γαμπρού. Μεγάλη εντύπωση μου κάνουν ορισμένες γυναίκες που μετρούν τα σεντόνια, μαξιλαροντύματα και άλλη προίκα, μη διστάζοντας να ανοίξουν ακόμη και τα ερμάρια των υπνοδωματίων.  Τελειώνοντας προχωρούν στο χώρο όπου θα υπάρχει η διασκέδαση.  Κάθονται στις καρέκλες, όσοι θέλουν παίρνουν φαγητό και η μουσική και χορός διαρκούν μέχρι αργά το βράδυ.  Οι νεόνυμφοι όταν τελειώσουν με τις συγχαρητήριες ευχές, ξεκουράζονται, παίρνουν το δείπνο τους και ενώνονται με τους καλεσμένους τους στη διασκέδαση.  Την ώρα της άφιξής τους στο χώρο, οι μουσικοί παίζουν ένα ξεχωριστό κομμάτι το οποίο αναγνωρίζουν οι καλεσμένοι και σηκώνονται να τους υποδεχθούν με ενθουσιασμό.

Όταν και οι τελευταίοι καλεσμένοι αποχωρήσουν, οι νεόνυμφοι πάνε για ύπνο.  Βεβαίως οι γονείς τους θα αποχωρήσουν πολύ πιο αργά, έχοντας να καθαρίσουν και τακτοποιήσουν όλα τα πιάτα και τα μαγειρικά σκεύη που χρησιμοποίησαν για τη διασκέδαση του γάμου.

Πρωί, πρωί της Δευτέρας, αρχίζει ένας νέος αγώνας ετοιμασίας και μαγειρέματος των φαγητών που θα προσφερθούν το βράδυ κατά τη διασκέδαση του γάμου. Οι γονείς των νεόνυμφων τους επισκέπτονται το πρωί για να τους φέρουν σούπα και μικρά περιστέρια για φαγητό.  Αυτό σημαίνει ότι τους εύχονται να είναι αγαπημένοι όπως το ζέυγος των περιστεριών.

Όλο το χωριό βρίσκεται στο πόδι.  Οι γυναίκες καθαρίζουν πατάτες, φτιάχνουν κουπέπια, μακαρόνια του φούρνου, πλένουν τα κοτόπουλα και οι άνδρες βοηθούν στο άναμμα του φούρνου και στην ετοιμασία του κλέφτικου οφτού.  Στη συνέχεια κουβαλούν και τακτοποιούν τα τραπέζια, τα πιάτα, τα ποτήρια καθώς και τα ποτά.  Ο χώρος γεμίζει από τις ωραίες μυρωδιές των φαγητών.  Αυτή είναι μεγάλη πρόκληση για μένα διότι οι γονείς μας δεν μας άφηναν να καθίσουμε στα τραπέζια.  Ιδίως για τα παιδιά του Δημοτικού ήταν απαγορευμένο να πηγαίνουν στους γάμους τα βράδια, εκτός αν ήταν στενοί συγγενείς των νεονύμφων.

Θυμούμαι με πόνο ότι σε συγγενικό μου γάμο χάσαμε και τις τρεις μοναδικές κότες που είχαμε ως πολυμελής οικογένεια.  Υπήρχε έθιμο το βράδυ της Κυριακής να κλέβουν από τους στενούς συγγενείς κότες για να μαγειρέψουν το βράδυ.

Έχει βραδιάσει για τα καλά και άρχισαν να παίζουν τα μουσικά όργανα του γάμου.  Κατά το πλείστον αυτοί που κάθονται στα τραπέζια είναι άντρες.  Οι γυναίκες και νεαρές κοπέλες κάθονται γύρω από την πίστα.  Πολλές φορές θέλουν να χορέψουν αλλά ντρέπονται διότι στους κυπριακούς και λαϊκούς χορούς συνήθιζαν να χορεύουν μόνο δύο-τρία άτομα κάθε φορά και όλοι τους κοίταζαν. Συχνά όταν δεν χόρευε κανείς, έβγαινε μια ώριμη γυναίκα και τραβούσε νέες κοπέλες να χορέψουν.  Μετά από κάποιο δισταγμό, υπόκυπταν και έβγαιναν στην πίστα.

Η διασκέδαση άναψε για τα καλά και μερικοί νέοι βγαίνουν στην πίστα και τραγουδούν δίστιχα (τσιατιστά).  Κάποιοι συναγωνίζονται μεταξύ τους ποιός θα συντάξει το καλύτερο δίστιχο για να ξεχωρίσει από τον άλλο.

Όταν τελειώσει το φαγητό, το αποκορύφωμα της βραδιάς είναι ο χορός των νεονύμφων.  Ένας ιδιαίτερος συρτός που προσφέρει πολλή χαρά και ενθουσιαμό.  Χορεύουν με καμάρι αργά αργά, για να δίνουν την ευκαιρία σ’ αυτούς που θα τους πλουμίσουν να τους προσεγγίσουν με ασφάλεια.  Η νύμφη για να κρίνεται σοβαρή και ταπεινή θα πρέπει να έχει το βλέμμα χαμηλωμένο.  Στην αρχή έρχονται οι γονείς και τα αδέλφια τους με τα χρυσαφικά για τη νύμφη και τις σειρές των πεντόλιρων που είναι καρφιτσωμένες μεταξύ τους.  Τα κρεμάζουν από τους ώμους των νεόνυμφων και φθάνουν μέχρι τα πόδια τους.  Συνεχίζουν οι άλλοι συγγενείς καθώς και χωριανοί, γνωστοί και φίλοι.  Αυτό είναι ένα ωραίο έθιμο, αλλά δεν δίνει στους νεόνυμφους τη δυνατότητα να ξέρουν πόσα λεφτά τους δώρισε ο καθένας.

Με τους χορούς και τα τραγούδια προχωρεί η νύκτα και ο κόσμος φεύγει σιγά σιγά διότι θα ξυπνήσουν πρωί για να πάνε στη δουλειά τους.  Τελευταίοι φεύγουν οι νεόνυμφοι και οι γονείς τους.  Ήταν ένας ωραίος μα πολύ κουραστικός γάμος.

Ξημερώνει η Τρίτη και δεν το κουνώ από το σπίτι ούτε δευτερόλεπτο.  Περιμένω εναγωνίως την επίσκεψη των νεόνυμφων στο σπίτι μας.  Θα έρθουν με τα ωραία τους ρούχα και τα στεφάνια στο κεφάλι να μας ραντίσουν τα χέρια με κολόνια και να μας ευχαριστήσουν που παρευρεθήκαμε στο γάμο τους και μοιραστήκαμε τις χαρές τους.  Είναι ευτυχισμένοι, χαμογελαστοί μα ταυτόχρονα και κουρασμένοι, διότι πρέπει να περάσουν από όλα τα σπίτια του χωριού.

Μετά θα πρέπει να ξεκουραστούν μέχρι τον αντίγαμο που γινόταν την πρώτη Κυριακή μετά το γάμο τους.  Συνήθως τον γιόρταζαν με φαγητά και ποτά, αλλά με περιορισμένο αριθμό καλεσμένων.  Σ’ αυτούς περιλαμβάνονταν οι γονείς τους, τα αδέλφια τους, οι πρώτοι και δεύτεροι παράνυμφοι καθώς και στενοί συγγενείς.

Εδώ τελειώνει ο γάμος και όλοι τους εύχονται καλούς απογόνους.

Συνεχίζεται .........................