Αυτοί που φεύγουν αφήνουν πίσω τους συντρίμια

Τόσο η Κύπρος, όσο και η Ελλάδα, αλλά και άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης μαστίζονται από κύμματα μεταναστευσης, κυρίως των νέων, προς πλουσιότερες χώρες στην Ευρώπη, Αμερική, Καναδά και Αυστραλία.  Καλά κάνουν οι άνθρωποι αφού αναζητούν ένα καλύτερο μέλλον, είτε πρόκειται για πτυχιούχους που φεύγουν από τις χώρες τους επειδή δεν βρίσκουν τη δουλειά που επιθυμούν, είτε πρόκειτε για πτυχιούχους που παραμένουν στις χώρες που σπουδάζουν.  Υπάρχουν και πολλοί ανειδίκευτοι εργάτες, οι οποίοι απλά δεν μπορούν να ζήσουν με τους χαμηλούς μισθούς που προσφέρονται στις χώρες τους και αναγκάζονται να μεταναστεύσουν

Το φαινόμενο της μετανάστευσης ανάμεσα στις χώρες της Ευρώπης έχει οικονομικά κίνητρα.  Η μετανάστευση, ή άλλως κινητικότητα, από μια χώρα της Ευρωπης σε άλλη είναι αποτέλεσμα της ελεύθερης διακίνησης προσώπων μέσα στην Ενωμένη Ευρώπη και είναι βασικός στόχος της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.  Η οικονομική κρίση των τελευταίων ετών έχει συμβάλει στην αύξηση της κινητικότητας για ευνόητους λόγους, όμως η κινητικότητα θα ήταν πολύ περιορισμένη αν δεν υπήρχε ελεύθερη διακίνηση προσώπων.

Η μετανάστευση των νέων όμως από τις φτωχές χώρες σε πλουσιότερες δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στην ανάπτυξη των οικονομιών που χάνουν εργατικό δυναμικό προς όφελος των οικονομιών που αποδέχονται το εργατικό δυναμικό.  Το ανθρώπινο κεφάλαιο είναι ο σημαντικότερος συντελεστής παραγωγής και αυτό έχει αποδειχθεί δια μέσου των αιώνων, αρκεί κανείς να παρατηρήσει πως οι Ηνωμένες Πολιτείες, που δεν είναι η μεγαλύτερη χώρα στον κόσμο, έχει γίνει η μεγαλύτερη οικονομία, με τεράστια διαφορά από την Κίνα, την Ινδία, και την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση.  Το ανθρώπινο κεφάλαιο δεν είναι απλά ανθρώπινο δυναμικό αλλά εργατικό δυναμικό με γνώσεις, με δεξιότητες, εμπειρίες και καινοτόμες ιδέες.

Σύμφωνα με μελέτη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ), οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, που υπέστησαν την μεγαλύτερη μετανάστευση μετά την ένταξη τους στην Ενωμένη Ευρώπη, υπέστησαν απώλεια παραγωγής ίση με το 7% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ), σε πραγματικούς όρους, και το ποσοστό αυτό αναμένεται να αυξηθεί κατά την επόμενη δεκαετία.

Το μεγαλύτερο όμως πρόβλημα της μετανάστευσης από φτωχές χώρες σε πιο πλούσιες είναι το συνταξιοδοτικό, αφού αυτοί που φεύγουν θα πληρώνουν ασφαλιστικές εισφορές στις χώρες που εργάζονται και όχι στις χώρες που μεγάλωσαν.  Η γήρανση του πληθυσμού στις φτωχές χώρες επιδεινώνει το προβλημα ακόμα περισσότερο.  Η μελέτη του ΔΝΤ αναφέρει ότι η Πολωνία αλλά και οι χώρες της Βαλτικής, Εσθονία, Λετονία και Λιθουανία, έχουν απωλέσει σημαντικό μέρος των νέων ανθρώπων τους, γεγονός που σημαίνει ότι η γήρανση του πληθυσμού στις χώρες αυτές θα επέλθει νωρίτερα.  Αυτό σημαίνει ότι λιγότεροι εργαζόμενοι θα πληρώνουν για περισσότερους συνταξιούχους, οι οποίοι μάλιστα θα ζήσουν περισσότερα χρόνια.

Οι μελέτες που συνδέουν την μετανάστευση με την οκονομική ανάπτυξη και το ασφαλιστικό, δείχνουν ότι τα πράγματα δεν θα είναι εύκολα για τις φτωχές χώρες που χάνουν ανθρώπινο δυναμικό (όχι απλά εργατικό δυναμικό).  Μπορεί η ελεύθερη διακίνηση να προσφέρει ευκαιρίες για τους πολίτες της Ευρώπης αλλά αυτοί που μένουν πίσω θα έχουν λιγότερα χρήματα κατά την συνταξιοδότηση τους.  Η καλύτερη λύση για τις φτωχές χώρες λοιπόν δεν είναι να αφήνει τους νέους να παρακολουθεί παθητικά τους νέους να φεύγουν αλλά να δημιουργήσουν ευκαιρίες για αυτούς στις χώρες τους.

Μάριος Μαυρίδης, καθηγητής Οικονομικών στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο, Βουλευτής Κερύνειας ΔΗΣΥ,  Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.