Ανεξαρτησία ναι, μονιμότητα όχι

Μία μετά την άλλη, οι ανεξάρτητες υπηρεσίες παρελαύνουν από τη Βουλή για την εξέταση των προϋπολογισμών τους και με την ευκαιρία αυτή καταθέτουν και τα αιτήματα τους.  Η Υπηρεσία του Γενικού Ελεγκτή, η Νομική Υπηρεσία, η Δικαστική Εξουσία και άλλες υπηρεσίες ζητούν πραγματική ανεξαρτησία σε ότι αφορά τις οικονομικές τους ανάγκες, αυτονομία στις προσλήψεις κλπ.  Ουσιαστικά αυτό που ζητούν είναι οι προϋπολογισμοί τους να μην ελέγχονται από την κυβέρνηση αλλά απλά να κατατίθενται στη Βουλή για έγκριση.  Το αίτημα των ανεξάρτητων υπηρεσιών για ανεξαρτησία και αυτονομία είναι ορθό και δίκαιο, διότι οι υπηρεσίες αυτές πρέπει να είναι ανεξάρτητες από την επιρροή της εκτελεστικής εξουσίας, έτσι που να επιτελούν το έργο τους αντικειμενικά και αμερόληπτα. Αυτό το αποδέχεται τόσο η κυβέρνηση, όσο και Βουλή, καθώς επίσης και η Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία προστατεύει τους θεσμούς αυτούς.  Το πρόβλημα όμως είναι το κόστος.  Υπάρχουν δεκάδες ανεξάρτητες υπηρεσίες αλλά και άλλες υπηρεσίες του δημοσίου που χρειάζονται προσωπικό για να λειτουργούν πιο αποτελεσματικά και να εξυπηρετούν την κοινωνία και την οικονομία.  Το κόστος είναι ήδη ψηλό, και οι επιπρόσθετες προσλήψεις θα ανεβάσουν το κόστος ακόμη περισσότερο.   Το πρόβλημα είναι ακόμη πιο μεγάλο εάν οι προσλήψεις καλύπτουν μόνιμες θέσεις.  Το κόστος του δημοσίου το πληρώνει ο φορολογούμενος.  Η κυβέρνηση έχει υποχρέωση να λειτουργεί με το ελάχιστο δυνατό κόστος.  Όταν η κυβέρνηση αυξάνει τις δαπάνες θα πρέπει να γνωρίζει εκ των προτέρων ότι διαθέτει τα χρήματα σε μόνιμη βάση.  Η υποχρέωση για ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς είναι δεδομένη και δεν μπορεί να παραβιαστεί σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα.  Για να μπορεί η κυβέρνηση να αυξήσει τις δαπάνες της, θα πρέπει να κάνει περικόψει από κάπου αλλού, εκτός και αν τα φορολογικά έσοδα αυξηθούν σε μόνιμη βάση.

Εάν οι ανεξάρτητες υπηρεσίες συνεχίσουν να λειτουργούν υποστελεχωμένες, τότε απλά θα καθυστερεί το έργο τους, για παράδειγμα η Νομική Υπηρεσία θα καθυστερεί τις υποθέσεις και ο Γενικός Ελεγκτής δεν θα μπορεί να διενεργεί έγκαιρα τους ελέγχους για να ανακαλύπτει ή να αποτρέπει σκάνδαλα και φαινόμενα διαφθοράς.  Αυτό ισχύει και για άλλες υπηρεσίες του κράτους, όπως στις υπηρεσίες υγείας και παιδείας, στις υπηρεσίες του κτηματολογίου και τις πολεοδομίας και στις στις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας, Οι καθυστερήσεις προκαλούν οικονομικό και κοινωνικό κόστος.

Η λύση στο πιο πάνω πρόβλημα είναι η υιοθέτηση της πρακτικής της εργοδότησης με συμβόλαια αντί με τη δημιουργία μόνιμων θέσεων.  Οι μόνιμες θέσεις δημιουργούν μόνιμες δαπάνες για το δημόσιο μέχρι την αφυπηρέτηση των εργαζομένων ενώ τα συμβόλαια μπορεί να ισχύουν εφόσον υπάρχουν ανάγκες.  Η δημιουργία μόνιμων θέσεων, οι κλίμακες, οι αναβαθμίσεις θέσεων και οι αυτόματες αυξήσεις, ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για τη χρεωκοπία του δημοσίου στην Κύπρο.  Δεν είναι λίγες οι υπηρεσίες όπου εργαζόμενοι πλερώνονται χωρίς να παράγουν και δεν είναι λίγες οι υπηρεσίες που χρειάζονται προσωπικό για να προσφέρουν ουσιώδης υπηρεσίες στους πολίτες και στην κοινωνία.  Κανονικά όλοι οι εργαζόμενοι του δημοσίου θα έπρεπε να εργάζονται με συμβόλαια.  Το δημόσιο δεν πρέπει να εργοδοτεί προσωπικό που δεν το χρειάζεται. Το κράτος δεν μπορεί να ασκεί κοινωνική πολιτική με το να εργοδοτεί περισσότερους εργαζόμενους από όσους χρειάζεται. Η κυβέρνηση έχει υποχρέωση να διαχειρίζεται τα χρήματα των φορολογουμένων με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Μάριος Μαυρίδης, Καθηγητής Οικονομικών, Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο, Βουλευτής Κερύνειας, ΔΗΣΥ