Kεφάλαιο 2 – Μέρος 1

Έχοντας μεγαλώσει κατά ένα χρόνο αντιλαμβάνομαι πολύ περισσότερα πράγματα από πριν.  Στο χωριό πολλοί χωριανοί έχουν κατά καιρούς διαφορές και διενέξεις.  Μερικοί απ’ αυτούς είναι τελείως αμόρφωτοι ενώ οι περισσότεροι είναι απόφοιτοι Δημοτικού σχολείου.  Δεν ξέρουν πολιτική ούτε και μπορούν να υποκριθούν. Δεν έχουν μυστικά μεταξύ τους και κατά συνέπεια όλα τα αισθήματα τους εκδηλώνονται φανερά. Έτσι συχνά μερικοί λύνουν τις διαφορές τους στους δρόμους με καβγάδες. Πολλές φορές μετά τις φωνές και βρισιές, ακολουθούν χειροδικίες. Σαν παιδί, μόλις ακούσω φωνές τρέχω εκεί για να παρακολουθήσω τον καβγά και να δω ποιοι τσακώνονται και γιατί. Αυτό το κάνουν πολλά παιδιά αλλά ακόμη και μεγάλοι.

Σήμερα η μητέρα μου πήγε να βοηθήσει σε κοντινό σπίτι όπου ετοιμάζονται για το γάμο του γιου τους.  Πριν μερικούς μήνες το καινούριο σπίτι των μελλόνυμφων κόντευε να τελειώσει.  Πολλά παιδιά μαζί με μεγάλους είμαστε εκεί να βοηθήσουμε για το ξύσιμο των καλαμιών τα οποία θα τοποθετούσαν στη στέγη του σπιτιού μαζί με τις δοκούς.  Η σκέψη ότι σε λίγο καιρό θα είμαστε εκεί για το γάμο, με γέμιζε με χαρά.  Και να τώρα που είμαστε στην τελική ευθεία.  Οι χίλιες μπομπονιέρες έχουν ήδη ετοιμαστεί μια βδομάδα πριν το γάμο.  Γι’ αυτό δούλεψαν πολλοί συγγενείς και φίλοι και πολλά παιδιά.  Ήμουν κι’ εγώ εκεί να τυλίγω 4 άσπρες κουφέττες του αμυγδάλου σε τούλι και στο τέλος να το δένω με λεπτή άσπρη ή χρυσή κλωστή.  Τη βδομάδα πριν το γάμο πλύθηκε το προβατίσιο μαλλί για τη γέμιση του κρεβατιού των μελλόνυμφων στη δεξαμενή του χωριού και στη συνέχεια στεγνώθηκε. Δόθηκε σε ειδικό για το μαλλί, ο οποίος με μια μικρή βέργα, έντεχνα το κτυπούσε και το άνοιγε μέχρι να γίνει μαλακό όπως το βαμβάκι.  Όσο για τα σεντόνια, κεντήματα και μαξιλαροντύματα, αυτά πλύθηκαν ελαφρά στο σπίτι και σιδερώθηκαν.  Τώρα το καινούριο σπίτι του ζευγαριού έχει στολιστεί και είναι έτοιμο για να δεχθεί όλους τους καλεσμένους για την Κυριακή του γάμου.

Είναι Πέμπτη και ο γάμος αναμένεται την Κυριακή. Οι γονείς των μελλονύμφων ζυμώνουν τα κουλούρια για το κάλεσμα, στους φούρνους που βρίσκονται στις αυλές των σπιτιών τους. Μερικές γυναίκες της γειτονιάς και του στενού συγγενικού κύκλου βρίσκονται στο πόδι από νωρίς το πρωί, βοηθώντας στο ζύμωμα και στο ψήσιμο των κουλουριών και των ψωμιών. Ένα φρεσκοψημένο κουλούρι μαζί με ένα κερί για κάθε οικογένεια, θα χρησιμοποιηθούν για το κάλεσμα των νονών και των στενών συγγενών του ζευγαριού. Οι υπόλοιποι χωριανοί θα πρέπει να καλεστούν την ίδια μέρα με ένα κερί, από σπίτι σε σπίτι.

Την επόμενη μέρα, κάθε οικογένεια του χωριού θα φέρει ένα καλάθι γεμάτο τρόφιμα για τα τραπέζια του γάμου.  Συνήθως στο καλάθι βάζουν αλεύρι, μακαρόνια και μερικές φορές λάδι και ένα κοτόπουλο. Το απόγευμα της Παρασκευής οι γονείς των μελλονύμφων μαγειρεύουν για τους συγγενείς και τους καλούν για δείπνο και διασκέδαση στο σπίτι τους.  Η διασκέδαση και ο χορός για το γάμο γίνεται ξεχωριστά στα σπίτια του γαμπρού και της νύμφης. Το Σάββατο έχει τα δικά του έθιμα που αρχίζουν από το πρωί μέχρι αργά το βράδυ. Όλο το χωριό βρίσκεται στο πόδι για την ετοιμασία των φαγητών και τη διασκέδαση με γεύμα, χορούς και τραγούδια.  Η νύμφη πηγαίνει με συνοδεία βιολιού και λαούτου και αρκετών χωριανών στο λουτρό, στο σπίτι της πρώτης της παράνυμφου.  Εκεί κάνει το μπάνιο της και φορεί το καινούριο της φόρεμα. Ο κόσμος περιμένει στην αυλή όπου τους προσφέρονται διάφορα κυπριακά εδέσματα, τσιγάρα και κονιάκ μέχρι να τελειώσει. Στη συνέχεια, πάντα με τη συνοδεία κυπριακών τραγουδιών, ξεκινούν όλοι μαζί για το πατρικό σπίτι της νύμφης, στην αυλή του οποίου ράβουν το κρεβάτι και το γεμίζουν με το προβατίσιο μαλλί, με τραγούδια και χορούς. Τέσσερις γυναίκες ράβουν ένα κόκκινο σταυρό σε κάθε γωνιά του κρεβατιού και στη συνέχεια συνεχίζουν με το γέμισμα και το ράψιμό του σε όλες τις πλευρές. Γύρω από το κρεβάτι βρίσκονται παιδιά, νέοι και γέροι. Μερικές γυναίκες απλώνουν τις κλωστές και το μαλλί σ’ αυτές που το ράβουν. Μου αρέσει κυρίως όταν πετούν τις τούφες με το μαλλί πάνω στα κεφάλια των γονατιστών ραπτριών. Όταν τελειώσει το ράψιμο, πετούν καραμέλες πάνω στο κρεβάτι και πολλά παιδιά πέφτουν για να τις πιάσουν. Ακολούθως, κυλούν ένα βρέφος πάνω στο κρεβάτι για να ευχηθούν γονιμότητα στο νέο ζευγάρι.  Συνεχίζουν με το χορό του κρεβατιού. Το βράδυ η διασκέδαση με χορούς και τραγούδια αντηχεί σε όλο το χωριό μέχρι τις πρωινές ώρες.

Ξημέρωσε Κυριακή και η συνάντηση όλων είναι στην εκκλησία για την πρωινή λειτουργία.  Η νύμφη μαζί με τις δύο παράνυμφους της πηγαίνουν μαζί στην εκκλησία.  Έβαλαν τα καλά τους και η νύμφη, πάντα στη μέση, φορεί μικρό βέλος στο κεφάλι. Το ίδιο γίνεται με το γαμπρό.  Σε κάθε γάμο, αυτή είναι μια ιδιαίτερη στιγμή για μένα και η πιο ενδιαφέρουσα λειτουργία. Φεύγοντας από την εκκλησία, ακολουθεί γεύμα στο σπίτι του κάθε νεόνυμφου ξεχωριστά, για τους φίλους και συγγενείς του. Το βιολί και το λαούτο ξαναρχίζουν τη μελωδία τους.

Όλοι είναι σε ετοιμότητα διότι πλησιάζει η μεγάλη στιγμή. Ο γαμπρός, περιτριγυρισμένος από τους παράνυμφους, φίλους και συγγενείς, ξυρίζεται και ντύνεται για το γάμο με τραγούδια και χορούς. Στο τέλος, οι θείοι μου Ιωάννης X’Iωσήφ και Ιωάννης Καράχαννα, τραγουδούν εναλλάξ για το διαλάλισμα του γαμπρού, κρατώντας ένα κόσκινο το οποίο κτυπούν με το ρυθμό του τραγουδιού. Στα τραγούδια τους αναφέρουν με ομοιοκαταληξία τα ονόματα όλων των συγγενικών και φιλικών προσώπων του γαμπρού και εύχονται να του ζήσουν. Κάθε φορά που αναφέρεται το όνομα κάποιου που είναι παρών, τοποθετεί ένα χαρτονόμισμα στο κόσκινο για τους τραγουδιστές. Αυτή είναι μια συγκινητική στιγμή διότι είναι ο αποχωρισμός του γαμπρού από το πατρικό του σπίτι και τους δικούς του. Ο φωτογράφος βγάζει κάποιες αναμνηστικές φωτογραφίες και ο γαμπρός, με συνοδεία τους καλεσμένους του, βασταζόμενος από τον πατέρα του, ακολουθεί τους μουσικούς με το βιολί και το λαούτο. Πηγαίνοντας στο σπίτι της νύμφης, προπορεύεται κάποιος με μια μικρή άσπρη σημαία σε ψηλό ιστό. Η απόφαση για το γάμο είναι τώρα τελεσίδικη.

Εκεί, οι γονείς της νύμφης τον υποδέχονται με το καπνιστήρι και ένα κόκκινο μαντήλι.  Ο γαμπρός κάθεται να γευματίσει με τους δικούς του, ενώ σε άλλο δωμάτιο, η κομμώτρια κτενίζει και μακιγιάρει τη νύμφη. Οι γυναίκες, συγγενείς και φίλες, στέκονται σε κύκλο για να τραγουδήσουν στη νύμφη την ώρα που φορεί το νυμφικό της και στολίζεται για το γάμο. Μετά το διαλάλισμα αποχαιρετά με τη σειρά της τους δικούς της. Σύμφωνα με την παράδοση, κάνει τρεις μετάνοιες (σκύβει γονατιστή και φιλά τα πόδια του πατέρα της). Ο φωτογράφος βγάζει κάποιες αναμνηστικές φωτογραφίες και ξεκινούν περπατώντας για την εκκλησία. Η νύμφη βαστάζεται από το χέρι του πατέρα της. Μόνο σε περίπτωση που το μυστήριο θα τελεστεί εκτός του χωριού τότε μόνο μπαίνουν σε αυτοκίνητο.

Στο δρόμο για την εκκλησία, πάντα με τη συνοδεία βιολιού και λαούτου, μπροστά προχωρά ο γαμπρός με τον πατέρα του και τους δικούς του και πίσω η νύμφη με τον πατέρα της, τους δικούς της και όλους τους άλλους καλεσμένους. Σε κάθε σπίτι που περνούν πρέπει απαραιτήτως να βγουν στο δρόμο να τους καπνίσουν με το καπνιστήρι. Διαφορετικά θα θεωρηθεί ότι κάτι δεν πάει καλά μεταξύ τους.

                                                                                                                    Συνεχίζεται……