To Μαρκί έχει εξαιρετική ομορφιά, πλούσιο σε βλάστηση, καλυμμένο σε όλη την έκταση του, με πεύκα, αγριολούλουδα και θυμάρι. Η εξαιρετική θέα καθώς και ο καθαρός μυρωμένος αέρας από τα πεύκα και τα θυμάρι που είναι διασκορπισμέ να παντού, γύρω από την εκκλησία της Παναγίας, στα γύρω βουνά και λαγκάδια, αναζωογονούν και συγκινούν κάθε επισκέπτη. Ένα συνεχές μουρμουρητό, ακούεται σαν βουητό από τα κρύα καθάρια νερά, που έπεφταν- έτρεχαν στη δεξαμενή της, από τα ρυάκια που κυλούν στις πλαγιές του Πενταδακτύλου. Από άλλη πηγή δε που βρισκόταν μέσα στα πεύκα, υδροδοτείτο ο Ασώματος. 

Ευρίσκεται στους πρόποδες του χαμηλότερο σημείου της οροσειράς του Πεντα δακτύλου και στην επέκταση της γης των χωριών, βορειανατολικά και κοντά στο χωριό Μύρτου, δυτικά της Καμπυλής, στα βόρεια του Ασωμάτου και προς δυτικά του Λάρνακα της Λαπήθου. Ακολουθώντας τον χωματόδρομο, φθάναμε μπροστά στο ενιαίο μοναδικό κτίσμα, όπου βλέπουμε μικρή βεράντα με το μικρό δωμάτιο, που χρησίμευε καφενείο. Εισερχόμενοι στο ενιαίο κτίσμα, μπαίνουμε σε μια μικρή αυλή , στα δεξιά μας είναι μία ξύλινη γαλάζια πόρτα,απέναντι βλέπουμε το μικρό καμπαναριό καθώς και την είσοδο σε μια μακρινή αίθουσα, την εκκλησία της Παναγίας. Ξύλινοι μικροί πάγκοι για τους προσκυνητές και στο βάθος η Αγία Τράπεζα, με το μεγάλο έντονο γαλάζιο και με λίγο κόκκινο άγαλμα της Παναγίας.

Σύμφωνα με ιστορικές αναφορές έχουμε τον Γκωτιέ ντε Νόρες και τους δυό γιούς του, να μην ζητούν συγνώμη από τον βασιλιά Ιάκωβο, το 1461μ.χ. Αυτός τότε, του αφαιρεί την εξουσία και τα δικαιώματα που είχε σε 34 χωριά , μεταξύ των οποίων και το Μαρκί, η Καρπάσια, η Καμπυλή, ο Κορμακίτης, η Βασίλεια, και η Μύρτου 1461μ.χ.(και άλλα 30 χωριά.).Τα προσφέρει εγγράφως μάλιστα με άλλα προνόμια στους ξένους ευγενείς, ευεργέτες και ιππότες, για να μείνουν στη Κύπρο. 

Σε άλλη αναφορά έχουμε την Γαλλία, να κάνει διαβήματα προς την Υψηλή Πύλη, και να πετυχαίνει την έλευση και διαμονή του Φραγκισκανού ιερέα Ιωάννη Βαπτι στή στον Ασώματο. Επιπλέον κάθε Κυριακή ήταν υποχρεωμένος να επισκέπτεται και να τελεί την Θεία Λειτουργία στο Μαρκί. «Αργότερα έκτισε την εκκλησία στο Μαρκί και μικρά δωμάτια, για την διαμονή του.»

Ο πάτερ Ιωάννης Βαπτιστής, αναφέρει, ότι το 1776 συνάντησε στο Μαρκί, μόνο 12 Μαρωνίτες.
Επίσης το 1840 ο Γάλλος Πρόξενος έγραψε, ότι στην Κύπρο και σε 3 χωριά ζούσαν μόνο 139 Μαρωνίτες, με πολλές καταπιέσεις και βαριές φορολογίες από τους Τούρκους. Δεν είχαν δικαίωμα άσκησης των θρησκευτικών τους καθηκό ντων και ιερείς δεν είχαν, ενώ οι εκκλησίες είναι κλειστές. 

Οι Μαρωνίτες χαρακτηρίζονται από την βαθειά πίστη στη Παναγία. Πολλά τα αιτήματα και τάματα στη χάρη της ,για βοήθεια και δύναμη στις δύσκολες στι γμές τους. Πολλοί την συναντούσαν και δέχονταν μηνύματα και συμβουλές Της. Συνήθως την έβλεπαν να περπατεί στα χωράφια της, εκεί στο Μαρκί. 

Είχε ξεχωριστή λατρεία από όλους τους Μαρωνίτες, τους γείτονες της ορθόδοξους χριστιανούς της Μύρτου, ακόμη και από τους Τουρκοκύπριους της Καμπυλής, που άναβαν το καντήλι της. Μέχρι το 1974 δεν σταμάτησαν ποτέ, να επισκέπτονται και να λειτουργούν την εκκλησία της, με τον εφημέριο του χωριού τους, αφού δεν υπήρχε ιερέας εκεί. 
Θυμάμαι μικρή, όταν πηγαίναμε να λειτουργηθούμε στη χάρη της μετά από τάμα. Θυμάμαι πως πηγαίναμε με τον ιερέα καθισμένο σε καρέκλα και όλοι εμείς και οι συγγενείς καθόμαστε κάτω στη καρότσα, που έσερνε το τρακτέρ του Αλέκου, του πατέρα μου. Η πανήγυρη της εγίνετο στις 8 Σεπτεμβρίου και συγκέντρωνε όλους τους Μαρωνίτες των 4 χωριών. Πωλείτο δε ωραίο κλέφτικο και γίνοντο εμπορικές δοσοληψίες ζώων.

Θυμάμαι δε, όταν μικρά παιδιά του Δημοτικού Σχολείου Ασωμάτου, το 1960 πη γαίναμε εκδρομή περπατητοί, δια μέσου του χωματόδρομου της Καμπυλής.
Απέραντη ήταν η καλλιεργήσιμη έκταση γης και αξιοποιείτο με ενοίκιο από οικο γένειες Μαρωνιτών, που την εκμεταλλεύονταν και για μικρά χρονικά διαστήματα μάλιστα διέμεναν εκεί, όπως οι γονείς και τα αδέλφια του πάτερ Ιωάννη Παύλου και αργότερα η οικογένεια του Ιωάννη -Φοξή Λιάτσου κ.α.
Η χαρακτηριστική βαθειά πίστη της Μαρωνιτικής οικογένειας και των προπάπ πων του αλλά και του ιδίου του Αντώνη Λιάτσου Χ΄΄Αλεξάνδρου προς στη Πανα γία, τον ώθησαν να ανακαινίσει την εκκλησία και να αξιοποίησει τον γύρω χώρο. Το 1968, νοίκιασε την εκκλησιαστική περιοχή της Παναγίας μέχρι το 1999, με συνέταιρο τον επιχειρηματία Λοίζο Χ΄΄Αναστάση (ορθόδοξο χριστιανό).

Το 1969 μ.χ. ανακαίνισαν την εκκλησία κάνοντας τις ακόλουθες εργασίες
--επέκταση της εκκλησίας προς τα πίσω.
--τοποθέτηση καινούργιων πάγκων και πολυελαίων.
--ανακαίνιση των δωματίων,για διαμονή.
--ασφαλτόστρωση του δρόμου.
--διαφοροποίηση ενός δωματίου σε καφενείο.
--κτίσιμο της αυλής με τους πεύκους.
--μεταφορά ηλεκτρικού ρεύματος --εκμετάλλευση των 200 σκαλών, καλλιεργήσιμης γης. 
--δημιουργία κτηνοτροφικών μονάδων με αιγοπρόβατα, αγελάδες και χοί ρους. 
--δημιουργία φραγμάτων ,που παρείχαν συνεχώς νερό στη δεξαμενή και στη συνέχεια με αντλία μεταφέρεται στις κτηνοτροφικές μονάδες κ.α. 
--δύο οικογένειες εργαζομένων διαμένουν εκεί.
Είχαν σκοπό να το αξιοποιήσουν σαν τόπο προσκυνήματος και μετά σαν παραγωγικό και τουριστικό κέντρο. 

Τον Αύγουστο του 1974 με την Τουρκική εισβολή, και παρά τις συνεχείς προσπάθειες των ηγεσιών της Εκκλησίας και της Κοινότητας, και άλλων παραγό ντων δυστυχώς απαγορεύεται η επίσκεψη όλων, ξένων και ντόπιων διπλω ματών, ακόμη και των Τουρκοκυπρίων, αφού είναι στρατιωτική περιοχή. Σκόρπιες ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες αναφέρουν, ότι υπάρχουν μισογκρεμισμέ νοι τοίχοι και το άγαλμα της Παναγίας πεταμένο και κομματιασμένο στο φαράγγι, κοντά στη δεξαμενή. Κρίμα τόση πίστη και τόση αγάπη, τόσα τάματα να μένουν ανεκπλήρωτα, Εκκλησιά χωρίς την Παναγιά, εκκλησιά χωρίς καντήλι και κερί. Μα κρίμα και πάλι κρίμα που δεν μπορούμε να σε προσκυνήσουμε Μεγάλη μας Παναγιά εδώ και 35 χρόνια τώρα.