Συνέντευξη με τον Ρένο Αλέκου Λιάτσου

Αξιολόγηση Χρήστη:  / 2
ΧειρότεροΚαλύτερο 


renos liatsouΓεννήθηκα στο πατρικό μας σπίτι στον κατεχόμενο σήμερα Ασώματο Κυρήνειας ,στις 19 Αυγούστου, 1952. Οι γονείς μου Αλέκος Λιάτσου Χ΄΄Αλέξανδρου  και η ΄Αννα Βραχίμη Χ΄΄Ζωρζή ήταν απόγονοι των μεγάλων οικογενειών , Χ΄΄Αλέξανδρου και Χ΄΄Λιάτσου, παιδιά του άρχοντα Χ΄΄Γιούσε. Σήμερα θαυμάζω περισσότερο τους αγαπημένους μου γονείς, γιατί μας έδωσαν μία σωστή κοινωνική και χριστιανική ανατροφή, αρκετά πλούσια για την εποχή τους. Πηγαίναμε με την καρότσα που έσερνε το τρακτέρ μας, στο σινεμά της Μύρτους και της Σκυλούρας καθώς και στα γύρω πανηγύρια καθώς και στη θάλασσα των Πανάγρων,  για μπάνιο. Από την Λευκωσία δε μας έφερνε κλασσικά περιοδικά  όπως «το νησί των θησαυρών», «ο Περσέας» , «ο Μπέν Χούρ»  κ.α. Ενώ το βράδυ μας διηγιόταν ιστορίες ,όπως οι θησαυροί του Σολομώντα, τα θαύματα του Ιησού κ.α.

Ο παπάς μου ήταν γεωργός και είχε τρακτέρ, αλέτρι ,σβάρνα αλωνιστική και θεριστική μηχανή.          Έτσι μεγάλωσα μεταξύ σχολείου και όλων των εποχιακών γεωργικών ασχολιών. Φοίτησα στο Δημοτικό Σχολείο Ασωμάτου με δασκάλους την κα Ορτάνς Χ΄΄Χάννα ,τον Ιωσήφ Τουμάζο και με Διευθυντή τον Ηλία Παρτέλα. Από το Δημοτικό θυμάμαι την αυστηρή πειθαρχία του πάτερ Ιωάννη στην εκκλησία και του Παρτέλα στο σχολείο και στο χωριό. Δεν μας επέτρεπε να πηγαίνουμε στους γάμους εκτός αν είμαστε συγγενείς. Μετά φοίτησα στην Τεχνική Σχολή Λευκωσίας και κατά αυτή την χρονική διάρκεια είχα αναπτύξει διάφορες δραστηριότητες στο  χωριό. 

- Έφτιαχνα το ομοίωμα του Ιούδα ,που τον περιφέραμε στο κεντρικό δρόμο των καφενείων του χωριού, ανεβασμένο σε γάιδαρο ή ποδήλατο. Καφενεία είχαν ο Ρόλης, του Σιελλούι, ο Τσιτσιρής, η Μαρουθκιά, το Γιοσιφούι και μετά τον εκθέταμε στο περίβολο της εκκλησίας του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, όπου μετά την Θεία Λειτουργία της Ανάστασης, τα μεσάνυχτα, τον καίγαμε στην καμήλα, «την λαπρατζιά» με τα κλεμμένα ξύλα από τα σπίτια μας , που είχαν για το άναμμα των φούρνων.

-   Έφτιαξα το διπλό ποδήλατο, με δύο καθίσματα και 3 τροχούς. Ήταν Πάσχα και ανάμεσα στα παραδοσιακά παιγνίδια  των νέων ,ήταν και η προσπάθεια πολλών νέων να το οδηγήσουν μαζί.

-   Έφτιαξα υποβρύχιο , που το βυθίζαμε στην δεξαμενή του χωριού με τους φίλους μου.

-   Έκανα παραστάσεις θεάτρου σκιών στα παιδιά της γειτονιάς. Ο δε Ρόλης παραπονιόταν ,ότι του έκλεβα την πελατεία του, αφού έρχονταν και μεγάλοι με τα παιδιά της γειτονιάς.

-   Έφτιαξα μικρό ρομπότ με μπαταρίες, που τρόμαζε τους μικρούς, γιατί δεν καταλάβαιναν τότε πως οι μπαταρίες του έδιναν την κινητική ώθηση.

-   Επιδιόρθωνα  ρολόγια, ραδιόφωνα και άλλες ηλεκτρικές συσκευές .

-  Θυμάμαι με συγκίνηση τα μασούρια-κλωστές,που ετοίμαζα με την ανέμη και το γουλάπι, γιατί ύφαινε τα φακωτά, κουβέρτες , κουρτίνες και άλλα χρήσιμα προικιά.

- Ξυπνούσαμε χαράματα πριν ανατείλει ο ήλιος με την νοθκιά-ομίχλη, για να βγάλουμε-να ξεριζώσουμε τα φυτά-κουκκιά  και μετά να τα αλωνίσουμε με την βουκάνη.

-   Θυμάμαι το μεγάλα οικογενειακά γλέντια που γίνονταν στο σπίτι μας , με τους καλοφωνάρηδες θείους μου, τον Βαννή και τον Αντώνη τον Λιάτσο καθώς και τις ανέκδοτες ιστορίες του Ιωσήφ γνωστού ως Πίνταρος.  

-   Αναλάβαμε με τον Φρέτη και τον Αντώνη την καντίνα της  ΄Ενωσης Νέων Ασωμάτου. 

-   Κάθε χρόνο στις 14 Σεπεμβρίου ,γιορτή της Ανυψώσεως του Τιμίου Σταυρού ηλεκτροφωτίζαμε το καμπαναριό της εκκλησίας μας. Επειδή ο ιερέας του χωριού μας πήγαινε για άσκηση σιωπής στον Λίβανο , την λειτουργία την έκανα πάντα 3-4 ιερείς , που έρχονταν από τον Λίβανο και μετά στο γλέντι που ακολουθούσε, τραγουδούσαν στα αραβικά.    

Αυτό  που σημάδεψε την ζωή όλων μας, ήταν το πρωί της 20 Ιουλίου, 1974. Πήγαμε σε πλινθόκτιστα σπίτια με ανώγειο, για να μην μας κτυπήσουν οι σφαίρες και οι βόμβες των βομβαρδιστικών αεροπλάνων της τουρκικής αεροπορίας. Δεν καταλάβαμε και τι γινόταν. Νομίζαμε πως ήταν κάτι προσωρινό . Έτσι στις 15 Αυγούστου το πρωί ,εγκαταλείπαμε τον Ασώματο βλέποντας τα τουρκικά στρατεύματα γύρω μας. Το απόγευμα της προηγούμενης ημέρας ,πέρασαν  Άγγλοι με Καμπυλιώτες Τουρκοκύπριους   σε λάντροβερ και μας προέτρεπαν ,μην φύγετε και δεν θα σας πειράξουμε. Έδειξαν και χάρτη με πράσινο κύκλο γύρω από τον Ασώματο. Ο πατέρας μου ήταν αρκετά προβληματισμένος , γιατί εκτός από όλα τα άλλα ,είχαμε καλή σοδειά. Δύο σπίτια γεμάτα με σιτάρι και η αυλή μας γεμάτη κριθάρι, αφού η συνεργατική δεν άρχισε ακόμη, να μαζεύει τα σιτηρά του χωριού. Τελικά ανεβήκαμε στο φορτηγό του Αντρίκου του Τάκκου εγώ, η μητέρα μου και τα αδέλφια μου , ενώ ο πατέρας μου ταλαντευόταν μεταξύ των πολλών περιουσιακών υπαρχόντων μας και της οικογένειας. Δεν ήταν και εύκολο να αφήσει πίσω του την τεράστια περιουσία μας και μία γεωργική επιχείρηση με όλα τα γεωργικά του μηχανήματα. Περάσαμε από την Μύρτου, το Διόριος ,την Μόρφου και δεν υπήρχε ψυχή. Μόνο κάποιοι φαντάροι που δεν ήξεραν, από πού να φύγουν, για να γλυτώσουν και μας ακολούθησαν προς τον Αστρομερίτη . Ανεβήκαμε στο Τρόοδος για μια νύκτα και μετά πήγαμε στο καθολικό μοναστήρι της Λεμεσού. Την επομένη ήλθε ο πατέ
ρας μου με το τρακτέρ του μόνο και αμέσως νοίκιασε σπίτι στον Άγιο Νικόλαο, Λεμεσού.                                                                          


Ο Παναγιώτης Κούλουρος μας έδωσε δουλειά στην εταιρεία Ιωάννου και Παρασκευαίδη και κάθε ημέρα πηγαινοερχόμασταν στη Λευκωσία.  Για οικονομικούς λόγους άλλαξα εργασία και πήγα στο Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων και μετακομίσαμε στη Λευκωσία, όπου αγοράσαμε ένα διπλό οικόπεδο με μία παλιά οικία. Είχα διεκπεραιώσει με επιτυχία την λειτουργία του 1ουσταθμού αφαλάτωσης στην Κύπρο. Το 1978 με είχαν στείλει στον Λίβανο σαν Τεχνικό κατασκευής λυομένων κατοικιών και εκεί ένα έμπειρο μάτι των Ηνωμένων Εθνών μου ζήτησε, να ενταχθώ στην υπηρεσία τους ,ως τεχνικός. Σήμερα κατέχω την θέση του sector manager engineer των εγκαταστάσεων των Ηνωμένων Εθνών στην Μέση Ανατολή, αφού ολοκλήρωσα και την μόρφωση μου, παίρνοντας πτυχίο πολιτικού μηχανικού από το Lebanese American University.

Είμαι έγγαμος με την Νάτια από τον Νότιο Λίβανο και έχω 3 παιδιά, την ΄Αννα, τον Αλέξανδρο και τον Φάτη. Η ΄Αννα έχει τελειώσει το Lebanese American University στη Διοίκηση Επιχειρήσεων και συνεχίζει για master ,o Aλέξανδρος είναι 1ετής πολιτικός μηχανικός και ο Φάτης είναι μαθητής Α΄ Λυκείου.

Έχω μόνιμες κατοικίες στο Φανάρ της Βηρυτού, στη Νακούρα στα σύνορα Ισραήλ και Λιβάνου, καθώς και εξοχική κατοικία στον Πρωταρά.  Εφέτος έχω λειτουργήσει με επιτυχία ιδιόκτητο ξενοδοχείο κοντά στην Σιδώνα<Saita>, στο οποίο έδωσα το όνομα CYPRIANA, δηλαδή το όνομα της πατρίδας μας Κύπρου και Άννα ,το όνομα της μητέρας μου και της κόρης μου.   Στα παιδιά μου μιλώ Ελληνικά και έτσι μιλούν την πατρική τους γλώσσα όλοι. Η Άννα μιλά και διαβάζει την ελληνική γλώσσα, διότι φοιτούσε για μεγάλο χρονικό διάστημα στο Δημόσιο Νηπιαγωγείο Μαρωνιτών «Άγιος Αντώνιος», γεγονός που την βοήθησε πολύ. Επίσης μιλά την  Αραβική, Αγγλική και Γαλλική γλώσσα. Έχουν γεννηθεί και βαπτισθεί στην Κύπρο από τον Αρχιεπίσκοπο Μαρωνιτών κ.κ. Πέτρο Τζιεμαγιέλ. Όταν ήσαν μικρότεροι ,κάθε Χριστούγεννα και όλο το καλοκαίρι ερχόμαστε στην Κύπρο, οικογενειακώς. Είχαμε επισκεφθεί αρκετές φορές τον Ασώματο, όπου γνώρισαν το πατρικό μας σπίτι και τοποθεσίες, που είχαν σχέση με τα παιδικά μου χρόνια. Επίσης βιώνουν  κάθε χρόνο τις διακοπές του καλοκαιριού με όλα τα αδέλφια μου και τα ξαδέλφια μου, καθώς και τα παιδιά τους στην εξοχική μας έπαυλη, στον Πρωταρά. 


Στην ερώτηση σας , τι θα βοηθούσε , για να γίνει δυνατή η επανεγκατάσταση ,έχω τις δικές μου απόψεις. Καταρχάς πιστεύω ,ότι αν στον Ασώματο του 1974 έμενε ο ιερέας του χωριού, σίγουρα θα είχαν ένα δυνατό στήριγμα στον αγώνα για επιβίωση αλλά και στη διεκδίκηση των αιτημάτων τους, οι πολλοί τότε εγκλωβισμένοι. Αυτό που είχε ο Κορμακίτης ,δεν το είχε ο Ασώματος. Έμεινε ο Κοινοτάρχης Ιωάννης Νέρουππος, αλλά τον συνέλαβαν και τον έστειλαν στην Τουρκία. Δεν θα μπορούσαν όμως, να κάνουν το ίδιο με τον εκπρόσωπο της εκκλησίας, που θα  είχε την προστασία του Πατριάρχη , της Αγίας Έδρας και του Λιβάνου.                          

 

Σήμερα πιστεύω ακράδαντα, ότι υπάρχουν θετικά στοιχεία, όπως η αθόρυβη θέση-παρέμβαση του Πάπα, η μακροπρόθεσμη λειτουργία των ευρωπαϊκών κεκτημένων, η κινητικότητα της θρησκευτικής και πολιτικής ηγεσίας, αλλά και οι αθόρυβες κινήσεις-διεκδικείσεις  δυναμικών παραγόντων του Ασωμάτου ,αλλά και τα κεκτημένα του σχεδίου Ανάν ,που δεν διαγράφονται. Εξ άλλου ας μην περιμένουμε λύση με τυμπανοκρουσίες, αλλά σταδιακή παραχώρηση των κεκτημένων από το σχέδιο Ανάν. Αρκετές φορές έμεινα άφωνος με θέσεις μελών της ειρηνευτικής δύναμης, και αφού τους έκανα σωστή διαφώτιση,  διαφοροποιούσαν την άποψη τους.

Πιστεύω ακράδαντα πως θα επιστρέψουμε στον Ασώματο ,αρκεί τα μηνύματα της ηγεσίας της Κοινότητας μας , που πολλοί δέχονται μέσα σε μια Καθολική Ευρώπη , να είναι σωστά και να καλύπτουν το Μαρωνίτικο πρόβλημα σε όλη του την εμβέλεια και όχι με σπασμωδικές κινήσεις και όποτε θυμηθούμε τον Ασώματο. Ας απευθύνονται πιο απαιτητικοί  στην Παγκόσμια Αγία Έδρα και στον Λίβανο που διατηρεί φιλικές σχέσεις με την Τουρκία. Ο στόχος όλων μας είναι η επιστροφή των κατεχόμενων χωριών μας και η επανένταξη μας στο Ελληνοκυπριακό συνιστών κρατίδιον , όπως όριζε το σύνταγμα ου 1960 σύμφωνα με την κυπριακή κουλτούρα μας . Πρέπει να επιμένουμε στην αποχώρηση των λιγοστών τούρκων στρατιωτών από τον Ασώματο, στην επιδιόρθωση των κατοικιών σε πρώτο στάδιο και την σταδιακή ανοικοδόμηση του Ασωμάτου σε δεύτερο στάδιο. Πιστεύω ακράδαντα , ότι με υπομονή αλλά και με επιμονή,  να αποδεχόμαστε λίγα-λίγα , ότι  σωστά μας προσφέρουν , μια μέρα θα ολοκληρωθεί η δικαίωση όλων μας.

Χαίρομαι και συγχαίρω τους δημιουργούς της ιστοσελίδας Πολιτιστικός Όμιλος Ασωμάτου, «Αρχάγγελος Μιχαήλ » και ειδικότερα για το face boock  όπου τα παιδιά μου συνομιλούν με συνήλικους ή και συγγενείς τους νέους του Ασωμάτου. Πρέπει αυτά τα οργανωμένα σύνολα των Μαρωνιτών να δραστηριοποιούνται συχνά , για την επιβίωση των Μαρωνιτών μέχρι την επιστροφή μας. Μου είναι αδιανόητο ότι θα χάσουμε ή θα αρνηθούμε ποτέ την γη τους παππούδες μας και των προγόνων μας. Οι Μαρωνίτες έχουν πίστη βαθειά και αληθινή. Δεν μπορούν η Παναγία που λατρεύουμε, οι Άγιοι μας και ο Αρχάγγελος να μη μας βοηθήσουν να τους λατρέψουμε στον τόπο τους ξανά. 

Ο ξενιτεμένος άνθρωπος  όποιο αξίωμα και αν έχει , όσα και αν αποκτήσει, όσες χαρές και όσες λύπες  και αν ζήσει, ποτέ δεν ησυχάζει και τίποτε δεν τον ευχαριστεί , όσο μία ανατολή και μία δύση του ήλιου στο τόπο που γεννήθηκε. Ακόμη και αυτές τις  χαρές και τις λύπες τις βιώνεις πολύ διαφορετικά εδώ, γιατί είναι πιο ανάλαφρες στον τόπο που γεννήθηκες.