Τα χαμηλά επιτόκια ευνοούν τις επενδύσεις σε ακίνητα επειδή ο δανεισμός είναι φθηνότερος για όσους επιθυμούν να αγοράσουν.  Επίσης, οι καταθέσεις δεν είναι πλέον τόσο ελκυστικές λόγω των χαμηλών αποδόσεων και λόγω του ότι οι καταθέσεις άνω των €100,000 δεν είναι ασφαλισμένες. Μέχρι πρόσφατα, αυτή η λεπτομέρεια δεν ήταν και τόσο γνωστή ανάμεσα στους καταθέτες. Σήμερα οι καταθέτες είναι πιο ενημερωμένοι και πιο σοβαροί στις αποφάσεις τους.  Γνωρίζουν πολύ καλά ότι τίποτα δεν είναι σίγουρο, ότι όλες οι μορφές επενδύσεων έχουν ρίσκο και άρα θα πρέπει να ζυγίζουν τα δεδομένα κάθε φορά που θα πάρουν μια απόφαση, να ζυγίζουν δηλαδή το ρίσκο με την απόδοση.

Η ζήτηση για ακίνητα φέτος παρουσιάζεται σημαντικά αυξημένη σε σχέση με πέρυσι, οι τιμές όμως συνεχίζουν να υποχωρούν.  Το φαινόμενο αυτό είναι ανορθόδοξο καθώς το λογικό είναι οι πωλήσεις να αυξάνονται όταν οι τιμές έχουν ανοδική τάση.  Όταν οι τιμές υποχωρούν, οι επενδυτές δεν αγοράζουν διότι δημιουργούνται προσδοκίες για περαιτέρω μειώσεις.  Το αντίστροφο συνέβαινε τα χρόνια της φούσκας, από το 2004 μέχρι το 2008, οι αγορές αυξάνονταν μαζί με τις τιμές.

Τα στοιχεία του Κτηματολογίου λοιπόν, αναφέρουν ότι τα πωλητήρια έγγραφα που κατατέθηκαν φέτος σημείωσαν αύξηση σε σχέση με πέρυσι.  Η αύξηση στις πωλήσεις οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, τα κίνητρα που έχει προσφέρει το κράτος για αγορές ακινήτων από ξένους με αντάλλαγμα την υπηκοότητα, τα μειωμένα μεταβιβαστικά τέλη (κατά 50%) και η απαλλαγή από το φόρο κεφαλαιουχικών κερδών για όσους αγοράσουν μέχρι το τέλος του 2016 κλπ.  Κάποιες πωλήσεις έχουν γίνει από ιδιοκτήτες που ήταν αναγκασμένοι να πουλήσουν για να ξοφλήσουν δάνεια ή για άλλες ανάγκες, ενώ έχουν γίνει και κάποιες πωλήσεις λόγω της μείωσης των τιμών.

 Σύμφωνα με το δείκτη ακινήτων για κατοικίες της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, οι τιμές ξεκίνησαν να ξεφουσκώνουν μετά το δεύτερο εξάμηνο του 2008 με τη πτώση συνεχίζεται μέχρι και σήμερα.   Η συνολική μείωση μέχρι σήμερα είναι της τάξης του 30% στις κατοικίες και φαντάζομαι το ίδιο ισχύει και για άλλους τύπους ακινήτων, εκτός από οικόπεδα και χωράφια, όπου οι μειώσεις είναι μεγαλύτερες, διότι η άνοδος των τιμών οφείλεται πολύ περισσότερο στην αύξηση των τιμών της γης παρά στο κόστος ανέγερσης των κατοικιών.  Είναι λοιπόν λογικό οι τιμές των κατοικιών και των διαμερισμάτων να ξεφουσκώνουν περισσότερο από τις τιμές της γης.

Το θέμα με τις τιμές είναι ότι ο δείκτης ακινήτων δεν αντιπροσωπεύει την πραγματική εικόνα της αγοράς, διότι βασίζεται σε εκτιμημένες τιμές του σήμερα.  Οι πραγματικές τιμές, στις οποίες γίνονται πράξεις, είναι συνήθως χαμηλότερες από τις εκτιμημένες τιμές.  Επειδή οι αγοραστές έχουν το πάνω χέρι πιέζουν τις τιμές χαμηλότερα προς τις τιμές καταναγκαστικής πώλησης.  Πολύ λίγοι αγοραστές, ίσως οι ξένοι, αγοράζουν στις εκτιμημένες τιμές.  Οι περισσότεροι Κύπριοι αγοραστές, είτε αγοράζουν πιο χαμηλά, είτε δεν αγοράζουν.  Εφόσον η μείωση στις τιμές συνεχίζεται, οι αγοραστές θα πιέζουν περισσότερο τις τιμές προς τα κάτω.  Οι πωλήσεις ακινήτων μπορεί να συνεχίζουν να αυξάνονται, όχι όμως στις σημερινές εκτιμημένες τιμές αλλά χαμηλότερα.

Μάριος Μαυρίδης, Καθηγητής Οικονομικών, Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο, βουλευτής ΔΗΣΥ, Κερύνειας