Οι αγορές είναι εξαιρετικά ευάλωτες

Είναι εκπληκτικό το πώς οι αγορές αντιδρούν έντονα σε νέες πληροφορίες για αναμενόμενες εξελίξεις παρά στις πραγματικές εξελίξεις.  Οι αγορές αντιδρούν ακόμα και αν οι εξελίξεις δεν πραγματοποιηθούν, απλά οι τιμές στις αγορές μεταβάλλονται λόγω κερδοσκοπικής δραστηριότητας.  Για παράδειγμα, η πρόσφατη δήλωση του Mario Draghi, ότι η «Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) θα χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα που διαθέτει για να αναχαιτίσει τη μείωση των τιμών στην ευρωζώνη», ήταν αρκετή να οδηγήσει την αξία του ευρώ στο χαμηλότερο σημείο του έτους έναντι του δολαρίου.  Η αναφορά του Draghi προκάλεσε επίσης απότομη άνοδο στις τιμές των μετοχών και των ομολόγων, προκαλώντας μείωση των αποδόσεων τους.   Για πρώτη φορά στην ιστορία τους, τα ελβετικά ομόλογα αποφέρουν αρνητικές αποδόσεις.  Γιατί όμως συμβαίνουν όλα αυτά και τι σημαίνουν;  Πως λειτουργούν οι αγορές και πως επηρεάζονται οι τιμές τους.  Οι οικονομικές προεκτάσεις των πιο πάνω είναι σημαντικές για την Ευρώπη και οι αγορές προεξοφλούν τις εξελίξεις νωρίτερα από τη χρονική στιγμή που θα συμβούν.   Οι τιμές των αξίων που διαπραγματεύονται σε οργανωμένες αγορές, μετοχές, ομόλογα, νομίσματα και εμπορεύματα, αντικατοπτρίζουν την κατάσταση της οικονομίας τη δεδομένη στιγμή και αντιδρούν σχεδόν αμέσως σε νέες εξελίξεις που ενδεχομένως να επηρεάσουν τις τιμές των αξιών.  Και αυτό συμβαίνει καθημερινά στις αγορές, όπου δημοσιοποιούνται χιλιάδες ανακοινώσεις και προκαλούν διακυμάνσεις στις τιμές των αξιών.  Λογικά, όλες οι δημόσια γνωστές πληροφορίες πρέπει να αντικατοπτρίζονται στις σημερινές τιμές των αξιών.  Μόλις ανακοινωθεί κάτι καινούργιο, που δεν ήταν γνωστό προηγουμένως, οι αγορές αντιδρούν και οι τιμές μεταβάλλονται.  Για παράδειγμα, η δήλωση Draghi ερμηνεύθηκε από τις αγορές ως ένδειξη ότι η ΕΚΤ θα χρησιμοποιήσει την «ποσοτική χαλάρωση» για να καταπολεμήσει τον αποπληθωρισμό και να τονώσει την εγχώρια ζήτηση, κατανάλωση και επενδύσεις.  Αυτό σημαίνει ότι η ΕΚΤ θα τυπώνει φρέσκο χρήμα και θα αγοράζει ομόλογα των κρατών μελών της ευρωζώνης από τις αγορές για να ενισχύσει τη ρευστότητα των τραπεζών, με απώτερο στόχο να  αυξηθούν τα δάνεια, οι επενδύσεις και η κατανάλωση.  Αν η «ποσοτική χαλάρωση» πετύχει τον στόχο της και προκαλέσει αύξηση στις τιμές, τότε, σύμφωνα με τη θεωρία των οικονομικών, το ευρώ θα υποτιμηθεί.  Γι’ αυτό και αμέσως μετά την δήλωση του Draghi, οι σπεκουλαδόροι έσπευσαν να πουλήσουν το ευρώ στις αγορές μειώνοντας την αξία του έναντι των άλλων διεθνών νομισμάτων.  Παράλληλα, η ενδεχόμενη αύξηση της προσφοράς χρήματος, λόγω της ποσοτικής χαλάρωσης, θα διατηρήσει τα επιτόκια σε πολύ χαμηλά επίπεδα, με αποτέλεσμα οι επενδύτες να στρέψουν την προσοχή τους στις μετοχές.  Γι΄αυτό, αμέσως μετά τη δήλωση του Draghi, οι τιμές των μετοχών άρχισαν να ανεβαίνουν.   Η αύξηση στις τιμές των ομολόγων και η επακόλουθη μείωση στις αποδόσεις τους, είναι πιο δύσκολο να το κατανοήσει κάποιος.  Ουσιαστικά, επειδή η ποσοτική χαλάρωση μειώνει τα επιτόκια, οι επενδυτές στρέφουν τα χρήματα τους προς υφιστάμενα ομόλογα, τα οποία στις σημερινές τους τιμές αποφέρουν αποδόσεις ψηλότερες από τα υφιστάμενα επιτόκια.  Ως αποτέλεσμα, οι τιμές των ομολόγων ανεβαίνουν και οι αποδόσεις τους μειώνονται στα επίπεδα των επιτοκίων της αγοράς.  Και όλα αυτά, συμβαίνουν πριν ακόμα ξεκινήσει η πολυαναμενόμενη ποσοτική χαλάρωση στη ευρωζώνη.  Αν τελικά ο Draghi δεν προχωρήσει σε πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, όπως αναμένετο, οι αγορές θα αντιδράσουν και πάλι ανάλογα.

Μάριος Μαυρίδης, οικονομολόγος, βουλευτής Κερύνειας