Η διακίνηση χρημάτων

Η διακίνηση δισεκατομμυρίων αγνώστου προελεύσεως και αγνώστου ιδιοκτησίας, μέσα από ύποπτες διαδρομές, από χώρα σε χώρα είναι ένα κοινό μυστικό. Όλοι γνώριζαν αλλά ουδείς αποκάλυπτε διότι η δραστηριότητα αυτή είναι κερδοφόρα για αυτούς που εμπλέκονται, τράπεζες, δικηγόροι, ελεγκτές, πολιτικοί, μαφιόζοι κλπ.  Υπάρχει μια τεράστια αγορά για αυτή τη δραστηριότητα σε παγκόσμιο επίπεδο.  Εταιρείες όπως την Mossack Fonseca του Παναμά, η οποία εμπλέκεται στο σκάνδαλο που ξέσπασε πρόσφατα υπάρχουν χιλιάδες, και εξυπηρετούν εκατοντάδες χιλιάδες εταιρείες διεθνών δραστηριοτήτων και τους ιδιοκτήτες του, οι οποίοι δεν αποκαλύπτουν τα ονόματα τους.  Εκατό εταιρείες να εξυπηρετεί η κάθε μια από αυτές, αφήνει κέρδος €500,000 ετησίως.  Ο τομέα τω εταιρειών δραστηριοτήτων αναπτύχθηκε ραγδαία τα τελευταία 30 χρόνια για διάφορους λόγους.  Κύριος λόγος είναι το εμπόριο, και οι επιχειρηματικές δραστηριότητες, όπως το ΙΚΕΑ για παράδειγμα.  Άλλος λόγος είναι οι χρηματοοικονομικές επενδύσεις σε μετοχές, ομόλογα, νομίσματα κλπ.  Άλλος λόγος είναι ο φορολογικός σχεδιασμός, ο οποίος είναι καθόλα νόμιμος. Η κάθε εταιρεία έχει το δικαίωμα να αξιοποιήσει τα εργαλεία που προσφέρει η κάθε φορολογική αρχή σε κάθε χώρα για να πληρώσει λιγότερο φόρο, όπως κάνει η Google και η Apple.  Οι λόγοι όμως που δημιουργούν το πρόβλημα είναι άλλοι και αφορούν το ξέπλυμα μαύρου χρήματος, την αποφυγή φορολογίας, και την προστασία των χρημάτων.  Πολλοί εκατομμυριούχοι που νιώθουν ότι τα χρήματα τους κινδυνεύουν από τα καθεστώτα που τους κυβερνούν, αναζητούν πιο ασφαλής προορισμούς. Η ανωνυμία των ιδιοκτητών των χρημάτων και το τραπεζικό απόρρητο είναι τα κυριότερα στοιχεία του συστήματος που προκάλεσαν αυτή τη μεγάλη ανάπτυξη στον τομέα αυτό.  Τα γραφεία εξυπηρέτησης (δικηγόροι και λογιστές) αναζητούσαν πελάτες και τους ενημέρωναν για τις υπηρεσίες που πρόσφεραν καθώς και για το ευνοϊκό φορολογικό περιβάλλον της χώρας τους, αλλά και για την «ασφάλεια» των καταθέσεων τους.  Οι τράπεζες αποδέχονταν καταθέσεις εκατομμυρίων με συνοπτικές διαδικασίες, χωρίς πολλές ερωτήσεις, διότι αν μια τράπεζα δεν δεχόταν τα χρήματα, ευχαρίστως θα τα δεχόταν κάποια άλλη.  Η κυβέρνηση και κυρίως η Κεντρική Τράπεζα, που όφειλαν να παρακολουθούν αυτή τη δραστηριότητα, δεν είχαν κάνει απολύτως τίποτα, συνειδητά πιστεύω, διότι ο τομέας αυτός καθώς και οι καταθέσεις των ξένων στήριζαν την οικονομία.  Στο μεταξύ, τα δισεκατομμύρια των ξένων εταιρειών και των μετόχων τους, άσπρα ή μαύρα, είχαν διοχετευθεί στην οικονομία, ιδιαίτερα μετά το 2007, όταν με την ένταξη της Κύπρου στην ευρωζώνη, οι ξένες καταθέσεις είχαν μετατραπεί σε ευρώ.  Αυτή η εξέλιξη ήταν καταστροφική για την οικονομία της Κύπρου αφού είχε φουσκώσει τα δάνεια και τις επενδύσεις, ακόμα και τα φορολογικά έσοδα. Η περίοδος μετά το 2008 ήταν το τελευταίο στάδιο μιας πυραμίδας που είχε ξεκινήσει να χτίζεται από τη δεκαετία του 90, όταν οι υπεράκτιες εταιρείες είχαν αρχίσει να εγγράφονται μαζικά στην Κύπρο και τα δισεκατομμύρια εισέρρεαν χωρίς έλεγχο .  Η καταστροφή προήλθε διότι τα περισσότερα δάνεια που είχαν γίνει τότε δημιούργησαν μια πλασματική οικονομική ανάπτυξη από μη βιώσιμες επενδύσεις.  Με την έναρξη της οικονομικής κρίσης τα περισσότερα δάνεια μετατράπηκαν σε μη εξυπηρετούμενα, με όλες τις γνωστές συνέπειες.  Με λίγα λόγια, η οικονομική ανάπτυξη δεν θέλει πολλά χρήματα αλλά καλές και βιώσιμες επενδύσεις.

Μάριος Μαυρίδης, οικονομολόγος, βουλευτής Κερύνειας