Η απόφαση της ΕΚΤ μπορεί να οδηγήσει σε μείωση των επιτοκίων

Η απόφαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) να αγοράζει δέσμες δανείων του ιδιωτικού τομέα από τράπεζες της Κύπρου και της Ελλάδας εξασφαλίζει ρευστότητα σε πολύ χαμηλό κόστος .  Η απόφαση επιτρέπει επίσης στις τράπεζες που έχουν δανειστεί  ήδη πιο ακριβή ρευστότητα, μέσω του γνωστού ELA, να την αντικαταστήσουν με πολύ φθηνή φθηνότερη ρευστότητα.  Η ΕΚΤ δανείζει ρευστότητα στις τράπεζες της ευρωζώνης σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα,  με δύο τρόπους, μέσω της συνήθης ρευστότητας, που κοστίζει 0.15% και μέσω της έκτακτης ρευστότητας, δηλαδή μέσω του  ELA, που κοστίζει 2.75%.  Για να πάρει μια τράπεζα την συνήθη ρευστότητα, θα πρέπει να καταθέσει εξασφαλίσεις υψηλής ποιότητας, όπως κρατικά ομόλογα με ψηλή βαθμολογία.  Όταν μια τράπεζα εξαντλήσει τη δυνατότητα άντλησης συνήθης ρευστότητας, μπορεί να πάρει έκτακτη ρευστότητα από την ΕΚΤ (ELA) καταθέτοντας εξασφαλίσεις χαμηλότερης ποιότητας, όπως δέσμες ενυπόθηκων δανείων του ιδιωτικού τομέα.  Αυτό έχει κάνει η Λαϊκή για ένα 20 ολόκληρους μήνες, και η Τράπεζα Κύπρου για τρεις περίπου μήνες, για να καλύψουν την ακατάσχετη αιμορραγία καταθέσεων στο εξωτερικό, μέχρι να αποφασίσει η κυβέρνηση της αριστεράς να υπογράψει μνημόνιο.  Πέρα από την πολιτική της να χορηγεί ρευστότητα στις τράπεζες όταν αυτές το ζητήσουν, η ΕΚΤ αποφάσισε πριν δύο χρόνια, να αγοράζει κρατικά ομόλογα της Ισπανίας και της Ιταλίας για να διατηρήσει ψηλά τις τιμές τους και να μειώσει τις αποδόσεις τους, δηλαδή το κόστος δανεισμού των χωρών αυτών.  Με τον τρόπο αυτό, η Ισπανία και η Ιταλία δανείζονται ελεύθερα και αυτόνομα από τις αγορές δανεισμού με χαμηλό επιτόκιο.  Σε συνέχεια της προσπάθειας της να ενισχύσει τη ρευστότητα στην ευρωζώνη και να δημιουργήσει εγχώρια ζήτηση, να δημιουργήσει ανάπτυξη και θέσεις εργασίας και να αναχαιτίσει τον αποπληθωρισμό, η ΕΚΤ αποφάσισε πριν μερικούς μήνες να αγοράζει δημόσιο χρέος αλλά και ιδιωτικό, δηλαδή δέσμες δανείων που οι τράπεζες δημιουργούσαν και πουλούσαν στις αγορές ( τα λεγόμενα καλυμμένα ομόλογα).  Πριν μερικές μέρες, η ΕΚΤ αποφάσισε να επεκτείνει την πρακτική αυτή και για τις τράπεζες της Κύπρου και της Ελλάδας, κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις, όπως δημοσιονομική πειθαρχεία και αναγκαίες μεταρρυθμίσεις.   Η εξέλιξη αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική για την Τράπεζα Κύπρου, η οποία κουβαλά στους ισολογισμούς έκτακτο δανεισμό από την ΕΚΤ, τον γνωστό ELA, ο οποίος ανέρχεται σήμερα γύρω στα €8 δις ευρώ και κοστίζει στην τράπεζα γύρω στο 2.75%. Πριν ένα περίπου χρόνο ο ELA ήταν €11.2 δις και η τράπεζα κατάφερε να τον μειώσει στα €8 δις με το να αντικαθιστά τον ELA που κοστίζει ακριβά, με συνήθη ρευστότητα από την ΕΚΤ που κοστίζει 0.15%.  Μέχρι πρόσφατα, η ΕΚΤ αγόραζε κρατικό χρέος (κρατικά ομόλογα που κρατούσαν οι τράπεζες) στην προσπάθεια της να χορηγήσει ρευστότητα στις τράπεζες της ευρωζώνης.  Με την απόφαση της να αγοράζει και ιδιωτικό χρέος (δάνεια των τραπεζών προς ιδιώτες) από την Κύπρο και την Ελλάδα (οι οποίες θεωρούνται υψηλού ρίσκου), οι κυπριακές και ελληνικές τράπεζες μπορούν να αποκτήσουν τόση πολύ υψηλή ρευστότητα, αν την χρειαστούν.  Για τις τράπεζες που έχουν δανειστεί έκτακτη ρευστότητα μέσω του ELA, το όφελος είναι άμεσο, διότι μπορούν εύκολα να αντικαταστήσουν τον ELA που κοστίζει ακριβά, με τη συνήθη ρευστότητα που κοστίζει 0.15%.

Μάριος Μαυρίδης, οικονομολόγος, βουλευτής Κερύνειας